ناقدان اخبار از ميان اين كتب بسيار كه از هر يك از أئمة هدى صلوات الله عليهم روايت كرده بودند چهار صد كتاب را انتخاب نمودند و اصولش ناميدند ، چون رواة اين كتب در نهايت اعتماد بودند ، و بسيارى از اين كتب را بر أئمة هدى صلوات الله عليهم عرض نموده بودند و حضرات أئمة تصحيح يا تحسين فرموده بودند و از متأخرين ثقة الاسلام محمّد بن يعقوب كلينى از اين چهار صد أصل انتخاب نمودند كتاب كافى را كه قريب به نود هزار بيت است ، و كتابي در اسلام مثل آن مصنّف نشده است و به اعتقاد أو همه متواترات را نقل نموده است ، و در عرض بيست سال اين كتاب را تصنيف نمود و عامه و خاصه از أو روايت كردند ، و در أول كتابش حكم به صحت كل أحاديث آن كرده است و بعد از أو رئيس المحدثين صدوق محمّد بن بابويه قمى قريب به سيصد كتاب از آن أصول جمع نمود و بسيارى از آن به سبب تغلب ظلمه از دست رفت و بسيارى هست از آن جمله كتاب من لا يحضره الفقيه است و بعد از أو شيخ الطائفة محمّد بن الحسن الطوسي كتاب تهذيب الأحكام و كتاب استبصار را از آن أصول أربعمائة جمع فرمودند ، و أحاديث مختلفه را جمع نمودند و بحسب مقدور جمع بين الاخبار فرمودند ، و الحال مدار احكام بر اين چهار كتاب است و ليكن بسيارى از اخبار در كتب ديگر بهم مىرسد از جهة تأييد اخبارى كه در اين كتب أربعة است ، مثل قرب الإسناد حميرى و محاسن برقى ، و بصاير الدرجات صفار ، و تفسير علي بن إبراهيم بن هاشم ، و كتب صدوق مثل علل الشرائع ، و عيون أخبار الرضا ، و امالى ، و خصال و توحيد ، و أصول ، و ثواب الأعمال ، و عقاب الأعمال ، و معاني الأخبار ، و

699