سال آينده حج كند فرمودند بلى و در أحاديث بسيار وارد شده است كه حج مىكند . در سال آينده يعنى شرط كردن سبب سقوط حج واجب نمىشود چنان كه در صحيحه ذريح منقولست كه حضرت صادق صلوات الله عليه فرمودند كه اگر شرط كرده باشد بر أو واجب نيست كه حج كند يعنى اگر حج سنتي باشد اهتمام بسيار نيست در حج سال آينده اگر شرط كرده باشد و اگر نكرده باشد . مستحب مؤكد است كه سال ديگر حج به جا آورد و الله تعالى يعلم و در صحيح به أسانيد بسيار از بزنطى منقولست كه گفت سؤال كردم از حضرت امام رضا صلوات الله عليه از محرمى كه ساق پاى أو بشكند چه چيز بر أو حلال است و چه چيز بر أو حرام است حضرت فرمودند كه محل مىشود از همه چيز ، عرض نمودم كه بر أو حلال مىشوند زنان و جامهاى دوخته و بوى خوش حضرت فرمودند كه بلى از جميع آن چه بر محرم حرام است پس فرمودند كه نشنيدهء قول حضرت صادق صلوات الله عليه را كه محل كن مرا هر جا كه محبوس سازى مرا از جهة قضا و قدرى كه بر من مقدّر ساخته .
عرض نمودم كه حق سبحانه و تعالى ترا بزرگ گرداناد چه مىفرماييد در حج ؟ حضرت فرمودند كه ناچار است كه سال ديگر حج كند عرض نمودم كه بفرماييد كه محصور و مصدود هر دو مساويند فرمودند كه نه عرض نمودم كه بفرماييد كه در آن سالى كه كفار منع كردند حضرت سيد المرسلين صلى الله عليه و آله را حضرت عمره را قضا كردند ؟ حضرت فرمودند كه قضا نكردند و ليكن سال ديگر عمره به جا آوردند . و ظاهرا وجهش آنست كه وقتي ندارد عمره يا حج كه قضا شود اگر چه واجب باشند بلكه هميشه اداست هر چند به سبب تأخير مستحق عقوبت الهى

335