مثل ظاهر حلبى نيز جواز خصى است با كراهت و شكى نيست در آن كه در هدى واجب اكتفا به آن نمىتوان كرد و در سنتي نيز ترك أولى است با قدرت و الله تعالى يعلم ( و ذبح رسول الله صلَّى الله عليه و إله عن نسائه البقر ) ( 1 ) و منقول است در صحيح از معاوية بن عمار كه حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه فرمودند كه چون رمى جمره عقبه را به جا آورى شترى يا گاوى بخر از جهة هدى و اگر بهم نرسد يا نداشته باشى قوچى بخر كه فربه باشد و خصيه داشته باشد و اگر بهم نرسد گوسفندى بخر كه خصيه اش را ماليده باشند و الا بز نرى بخر كه خصى نباشد و اگر نه هر چه به همرسد ، و تعظيم كن شعار الهى را يعنى سعى كن در آن كه خوب باشد و نقص در آن نباشد و تعظيم أوامر الهى تعظيم حق سبحانه و تعالى است چنان كه خود فرموده است كه هر كه تعظيم مىكند شعاير الهى را مانند ذبيحه فربه نفيس قيمتي كه عيب نداشته باشد يا مناسك حجرا و يا موضع عبادات حجرا مثل عرفات و مشعر كه از أركان دين است يا جميع عبادات را تعظيم نمودن علامت تقواى دلهاست يعنى اگر در دل تو خداوندت عظيم است أوامر و نواهى أو نيز عظيم است .
و ديگر فرموده است كه گوشت و خون ذبيحه اعتباري ندارد نزد حق سبحانه و تعالى و ليكن تقوى و پرهيزكارى كه علامت معرفت و محبت اوست نزد أو عظيم است ، و عبادات ظاهري علامت عبادات باطني است نمىبينى كه حضرت سيد المرسلين صلى الله عليه و آله از جهة هر زنى از زنان خود گاوى نفيس قرباني نمودند و خود شصت و شش شتر نفيس بدست مبارك خود قربان كردند ، و از آن جمله شتر أبو جهل بود كه بسيار

278