چون قبل از ظهر به عرفات آمده بودند از غير راه مشعر به گمان آن كه اگر به مكة معظمه روند هر آينه به عرفات نخواهند رسيد جمعى جمازها گرفته بودند و در مشعر ايشان را ملاقاة كرديم و گفتند پيش از شام بما بين مشعر و ميل رسيده بودند بنا بر آن كه از مازمين داخل عرفاتست ادراك اختياري كردند و بنا بر آن كه موقف نيست نكردند و ظاهرا صحيح باشد چون گمان داشتند كه در خواهند يافت اگر چه أكثر ايشان احتياطا مرتبه ديگر به حج رفتند و حد مشعر الحرام از مازمين است از ابتدأ و ميان دو كوه از جانب عرفات تا حوضهائى كه در وادى محسّر است ، و اين عبارت صحيحه معاوية بن عمار است و به همين عنوان كه در متن است واقعست كه تحديد از آن تا حوضها و تا وادى محسّر است و از جهة توضيح چنين واقع شده است ليكن سبب اشتباه شده است بر جمعى كه مىبايد كه حياض از طرفي باشد و وادى محسّر از طرفي ديگر و يا آن كه حياض در ميان مشعر الحرام واقع باشد و تا اينجا أفضل باشد و تا وادى محسّر جايز باشد بدون فضيلت و نه چنين است بلكه حياض وادى محسّر مراد است چنان كه مصرّحست در صحيحه زراره از حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه كه در آنجا إلى حياض است ، و در موثقه كالصحيح إسحاق بن عمار واقعست كه ما بين ما زمين است تا وادى محسّر ، و در موثق سماعه منقولست كه از آن حضرت صلوات الله عليه سؤال كردم كه هر گاه در مشعر الحرام جا نباشد مردم چه كنند حضرت فرمودند كه بر بالاى كوهها روند .
و در صحيحه معاوية بن عمار منقول است كه حضرت سيد المرسلين صلى الله عليه و آله در عرفات وقوف كردند در دست چپ كوه وقتي كه از مشعر بيرون مىآيند و چون صحابه آن حضرت مىخواستند كه متابعت

202