كند چيزى چند خواهد فهميد كه أصلا ملا را بخاطر نرسيده است و على هذا القياس و باين سبب اين علم بالكلية متروك شده است و آن چه بخاطر دارم شايد در اين مدت زيادة از هزار كس آرزو كردند كه به گفته فقير اربعينى بر آورند بخاطر ندارم كه ده نفر تمام كرده باشند بلكه يك نفر نيز ، چون واجبست اظهار حق گاهگاهى از وضع اين كتاب بيرون مىروم كه آن چه بر من باشد گفته باشم و مرا مؤاخذه نباشد اميد كه حق سبحانه و تعالى همه را بفضل خود هدايت فرمايد به راههاى قرب به خود بجاه محمد و آله الطاهرين ( و قال أبو جعفر صلوات الله عليه من صلَّى عند المقام ركعتين عدلتا عتق ستّ نسمات ) ( 1 ) و منقول است از حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه كه هر كه نزد مقام دو ركعت نماز بكند بعد از طواف اين دو ركعت برابر است با شش بنده آزاد كردن ، و آن ثوابهاى عظيم گذشت ممكن است اين ثواب نافله باشد يا نسبت به بعضي اين مقدار باشد و وجهي ديگر هست كه اگر برابر باشد با هزار بنده آزاد كردن ثواب شش بنده نيز صادق خواهد بود و در خور عقول مردم مىفرموده‌اند چنانكه در نظر اين مخاطب بنده آزاد كردن ثواب عظيم دارد چنين فرمودند و در نظر ديگرى اين مقدار عظيم [ عظمت ظ ] ندارد به أو مىگويند كه برابر است با بيست حج چون حج در نظر أو عظيم است پس أكثر أوقات رعايت حال مخاطب مىكنند بنا بر اين دو ثواب بر يك فعل موافق وارد نشده است چون دو كس با يكديگر موافق نيستند با آن كه بندها نيز مختلف مىباشند بلكه گاه باشد كه بنده را آزاد كنند و ثواب نداشته باشند و بنده را آزاد كنند كه كسى ثواب آن را احصا نتواند كرد چنانكه ظاهر است

84