حمل بر تخيير مىتوان كرد يا افضليّت افراد در صورتي كه پيشتر حج تمتع را كرده باشد يا در صورتي كه خوف داشته باشد كه اگر از رفقا جدا شود ضررى به أو رسد يا تقيه باشد چون در زمان حضرات أئمة معصومين صلوات الله عليهم أجمعين غالبا مير حاج سنى بوده است و ايشان از جهة آن كه مخالفت عمر نكنند حج افراد مىكنند و به مكة نمىآيند و از حوالي مكة معظمه روانه عرفات مىشوند پس اگر كسى از ايشان جدا شود و به مكة رود أو را رافضي مىدانند و تا كشتن همراهند و أكثر أوقات حاجيان نيز خبر ندارند كه ايشان به كدام طرف مىروند وقتي با خبر مىشوند كه ظهر يا قريب بظهر داخل عرفات شده‌اند و در آن صورت نمىتوان آمدن به مكة كه عمره به جا آورند و خود را پيش از شام به عرفات رسانند .
و همين واقعه بر ما واقع شد كه روز عرفه به حوالي مكة معظمه رسيديم و أمير حاج بر سر دو راه ايستاد كه مردمان را به عرفات برد و جمعى از شرفا به استقبال آمده بودند و فرسخ را نمىدانستند كه چه مقدار است ايشان مىگفتند كه اگر به مكة معظمه رويد عرفات را در نخواهيد يافت و أمير حاج اتفاقا شيعه بود و موقوف براي بنده ساخت و بنده متفكر بودم كه حج تمتع كنيم و اضطراري عرفه را دريابيم يا حج افراد كنيم ، و در اين تأمّل بودم كه جمعى كثير از شيعيان عرب كه حاضر بودند استر بنده را پيش انداختند و استر داران همگى خود را بما رسانيدند و بسيارى شتران ذلول كرايه كرده خود را بحج تمتع رسانيدند و مظنون شد عاقبت كه از سر دو راه تا به مكة معظمه سه فرسخ بود تقريبا و اگر حاجيان مىآمدند أكثر را اختياري عرفه فوت مىشد چنانكه جمعى با حمله روانه شده بودند بعد از ما و أكثر حاج

696