رسالاته صدّقنا قوله بأنّ ربّه بعثه و كلَّمه . فقام عنه ابن أبي العوجاء فقال لأصحابه من ألقاني في بحر هذا سألتكم ان تلتمسوا لي خمرة فالقيتموتى على جمرة فقالوا له ما كنت في مجلسه الَّا حقيرا قال انّه ابن من حلق رؤس من ترون ) ( 1 ) و كالصحيح منقولست از عيسى كه گفت ابن أبي العوجاء ملحد لعنه الله كه از شاگردان حسن بصرى و از اعتقاد بيگانگى حق سبحانه و تعالى برگشت و مصطلح أرباب حديث است كه تعبير مىكنند از انكار واجب به انكار توحيد چون وجوب وجود مقتضى وحدتست چنانكه از آيات قران ظاهر است كه فرموده است * ( وَإِلهُكُمْ إِله واحِدٌ ) * - * ( إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ ) * الخ و خواجة نيز گفته است كه وجوب وجود دالست بر وحدت پس باين ملحد گفتند كه مذهب حسن را ترك كردى و داخل شدى در الحادي كه أصل و حقيقت ندارد و عاقلى بان قايل نشده است أو گفت كه حسن مخلط بود و مذاهب مختلفه را جمع كرده بود گاهى معتزلي بود و گاهى اشعرى و بر يك مذهب نبود كه اعتقاد درستى داشته باشد . و حق به جانب حسن بود در اين مسأله نه معتزلي بود و نه اشعرى بلكه مذهب بين بين را داشت و از حضرت أمير المؤمنين و اولادش صلوات الله عليهم اخذ نموده بود . پس عيسى گفت كه اين ملحد به مكة آمد نه از جهة حج بلكه از جهة اضلال خلايق و تمرد حق و انكار حاجيان ، و علما كراهت داشتند از سؤال أو از ايشان ، و از نشستن أو با ايشان نفرت داشتند چون ملحد هرزه گو بود و اعتقادش بد بود پس أو با جمعى از ملاحده به خدمت حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه آمد و بعد از آن گفت كه مىبايد كه مجالس با امانت باشد از قبيل بحث الزامي كه پيغمبر

246