با زن جماع كند مشهور آن است كه روزهء زن صحيح است مگر آن كه در اثناى جماع راضى شود كه در اين صورت زن را كفاره يا قضا لازم مىشود خواه در أدا و خواه در قضا .
( و ساله سماعة عن قوله الصّائم بالخيار إلى زوال الشّمس قال انّ ذلك فى الفريضة فامّا فى النّافلة فله ان يفطر أيّ ساعة شاء إلى غروب الشّمس ) ( 1 ) و منقولست در موثق از سماعه كه گفت سؤال كردم از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه از قول آن حضرت صلوات الله عليه كه صايم تا پيشين مختار است در صوم و افطار حضرت فرمودند كه اين حكم در فريضه است از قضا ماه رمضان و نذر مطلق و كفاره و غير آن و احتمال دارد كه قضا مراد باشد و بس چون آن شايعتر است و اما در روزه سنت هر وقتى كه خواهد تا شام افطار مىتواند كرد و مثل حج سنت و نماز سنت نيست كه به شروع در آن واجب شود .
چنانكه در صحيح از جميل منقول است كه حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه فرمودند كه شخصى كه قضاى ماه رمضان مىكند تا اول ظهر اختيار دارد و اگر سنت باشد تا غروب آفتاب مختار است و به همين مضمون است صحيحه عبد الله بن سنان و كالصحيحه اسحاق از آن حضرت صلوات الله عليه .
و در حديثى وارد شده است كه اگر نيت كرده باشد در شب مىبايد بگيرد و اگر در روز نيت كرده باشد تا زوال اختيار دارد و بعد از آن مىبايد كه بگيرد و اين حديث شامل قضا و سنت هست .

549