قضاى ماه رمضان حضرت فرمودند كه اگر پيش از نماز عصر است بر او چيزى نيست و روز ديگر روزه مىدارد و اگر بعد از عصر است آن روز را روزه مىدارد و ده مسكين را طعام مىدهد و اگر ممكنش نباشد سه روز روزه مىگيرد و بعد از زوال را عصر مىگويند چنانچه كه گذشت كه عشا مىگويند .
< صفحة فارغة > [ افطار قضاى رمضان قبل از ظهر ] < / صفحة فارغة > ( و قد روى انّه ان افطر قبل الزّوال فلا شيء عليه و ان افطر بعد الزّوال فعليه الكفّارة مثل ما على من افطر يوما من شهر رمضان ) ( 1 ) و در روايتى وارد شده است و آن موثق كالصحيح زراره است كه گفت سؤال كردم از حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه از شخصى كه روزه قضا ماه رمضان گيرد و جماع كند با زنان حضرت فرمودند كه كفاره او كفاره اصل ماه رمضان است زيرا كه اين روز نزد حق سبحانه و تعالى از رمضان است چون بعوض رمضان از بنده قبول مىكند ، و ظاهرا حديث صدوق غير اين حديث باشد چون در اين حديث تفصيل قبل از زوال و بعد از زوال نيست و در حديث صدوق هست ، و در اين حديث علت هست و در حديث صدوق نيست و ممكن است كه اختصار كرده باشند و در فقه رضوى تفصيل هست و دور نيست كه عبارت صدوق عبارت فقه باشد و در فقه اول اين كفاره را ذكر كرده است و كفاره سابق را بعنوان روى ذكر كرده است و ظاهر آن مثل ظاهر صدوق تخيير است و اين جمع بهتر است از جمع شيخ رحمه الله كه اگر افطار از روى تهاون و استخفاف باشد كفاره كبرى و الَّا صغرى .
و در روايت موثق از عمار منقولست از آن حضرت صلوات الله عليه از شخصى كه چند روز قضا بر او باشد و خواهد كه قضا كند تا چه وقت نيت مىتوان كرد حضرت فرمودند كه تا زوال نيت مىتواند كرد و چون زوال شد اگر

547