پادشاهان رقم شد تغيير نمىيابد يعنى علاجى نيست اين تكليف را به جا مىبايد آورد ، و فرمود كه اين تكاليف مخصوص شما نيست كه بر شما دشوار باشد بلكه بر جمعى كه پيش از شما بودند از پيغمبران و امتهاى ايشان نوشته شده بود و مثل مشهور است كه هر گاه بلا عام است سهل است و گذشت كه حضرت آدم و ساير پيغمبران صلوات الله عليهم روزه ماه رمضان را مىداشتند و امتان روزهاى ديگر را مىداشتند بعد از آن فرمود كه نه چنين است كه روزه شما فايده داشته باشد در بزرگى خداوند شما بلكه فايده اش از جهة شماست ، و نه چنان است كه فايده آن اندك باشد بلكه عظيم است و آن آنست كه شايد متّقى و پرهيزكار شويد و رتبه تقوى و متقيان در عظمت به مرتبه ايست كه بسيارى از آيات قرآنى در مدح آن و ايشان است و موجب سعادات دارين و كمالات نشاتين هست .
و اين تقوى در چند چيز است يكى در صوم كه پرهيز مىكند از خوردن و آشاميدن و جماع كردن و امثال اينها از چيزهائى كه جزو حقيقت صوم است و ترك آن سبب بطلان صوم است ، ديگر تقواست از جميع محرّمات و ترك جميع واجبات كه فى نفسها مطلوبست و كمال صوم به آنست ، و احتمال دارد كه مراد الهى همين تقوى باشد چون تقواى اول از لفظ صوم ظاهر شد پس گويا مىفرمايد كه ما روزه را بر شما واجب گردانيديم كه به سبب اعتياد بر ترك مباحات كه در غير صوم حلال بود عادت بر ترك منهيّات به آن كه تفكر كنيد كه هر گاه حق سبحانه و تعالى مباحات را در صوم بر شما حرام گردانيده است چه گنجايش دارد كه محرمات را به جا آوريد با آن كه فرموده است .
و در احاديث صحيحه متواتره وارد شده است كه هر گاه روزه گيرى

352