باشد چون غالب اوقات غير واجب النفقه بيشتر از واجب النفقه مىباشند و اما كسى كه پنجاه درهم داشته باشد و حرفه و پيشه داشته باشد و تنها باشد و به همين مايه كار كند و معاشش گذرد بر او حرام است و هر دو مقدار بر سبيل مثال است بسا باشد كه عيالش بسيار باشند و ده هزار درهم كافى نباشد او را و بسا باشد كه عيال بسيار داشته باشد هيچ چيز نداشته باشد اما كسبى داشته باشد كه معاشش به آن گذرد و به همين مضمون است حديث موثق علاء بن رزين در سبعمائه و خمسين و حسن كالصحيح ابو بصير كه گفت از حضرت امام جعفر صادق شنيدم كه مىفرمودند كه كسى كه هفتصد درهم داشته باشد زكات مىتواند گرفت هر گاه چيزى ديگر نداشته باشد ابو بصير گفت عرض كردم كه كسى كه هفتصد درهم داشته باشد و گذارد تا سال بر او بگذرد زكات بر او واجبست يا چون زياده از نصاب است بلكه نصاب سيزدهم است كه دارد چون زكات تواند گرفت و اگر كسب كند نيز زكات سيزدهم تجارت را دارد و اگر نصاب اول را داشته باشد زكات نمىتواند گرفت چه جاى نصاب سيزدهم حضرت فرمودند كه زكاتش را به عيالش مىخوراند و ظاهرش آنست كه مايه اوست و زكات تجارت سنت است و او پريشان است و عيال غير واجب النفقه دارد بخورد ايشان مىدهد پس حضرت فرمودند كه ما نگفتيم كه هر كه هفتصد درهم دارد زكات مىتواند گرفت بلكه شخصى را مىگوييم كه اگر مايه را خرج كند كمتر از يك سال آخر شود و باين مايه كار مىكند و معاشش نمىگذرد و اما اگر پيشه داشته باشد كه معاشش از آن گذرد و دويست درهم داشته باشد كه زكات بر آن واجب شود به شرايطش زكات نمىتواند گرفت و جمعى از اصحاب از اين حديث استدلال كرده‌اند كه شخصى كه يكى از نصابهاى زكات را داشته باشد غنى است ، و زكات نمىتواند گرفت و اين حديث دلالت دارد بلكه ظاهرش آنست كه حرفه داشته باشد كه معاشش از آن مىگذرد به آن اعتبار غنى است و از احاديث سابقه نيز استنباط

524