الرّجوع من يومه فهو بالخيار ان شاء اتمّ و ان شاء قصّر » ( 1 ) و منقول است كه حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه فرمودند كه چون جبرئيل به حضرت سيد المرسلين صلَّى الله عليه و آله آمد و قصر را آورد حضرت فرمودند كه در چه مقدار از مسافت قصر مىبايد كرد يا مىتوان كرد جبرئيل گفت در يك بريد حضرت فرمودند كه بريد چه مقدار است جبرئيل گفت ما بين سايه كوه عير يا عاير است تا سايه و عير پس بنى اميه ذرع كردند آن مسافت را و دوازده حصه كردند هر حصه را ميلى علامت گذاشتند و هر ميلى هزار و پانصد ذرع شد كه مجموع يك بريد است كه آن چهار فرسخ است ، صدوق تاويل كرده است اين حديث را بانكه هر گاه چهار فرسخ باشد و خواهد كه در آن روز برگردد تقصير بر او واجبست و هر گاه اراده نداشته باشد كه آن روز برگردد مخير است اگر خواهد تمام مىكند و اگر خواهد قصر مىكند .
و عمده سبب اين تاويل آنست كه در فقه رضوى باين عنوان وارد است و اگر نه عبارات روايات دلالتش بر اين مطلب ظاهر نيست بلكه اظهر آنست كه هر گاه در آن زودى اراده رجوع داشته باشد كافى است و جمعى كه قايل شده‌اند كه پيش از ده روز مراجعت كند يا قصد مراجعت داشته باشد ظاهرا اين معنى را منظور داشته‌اند كه اگر قصد اقامت ده روز در آن موضع داشته باشد سفرش منقطع مىشود اما آن كه در اين حديث ظل عاير و فيء وعير وارد شده است ظاهرا مراد اين باشد كه چون ما بين كوه عاير تا وعير تخمينا دو فرسخ باشد پس چون آفتاب از طرف مشرق طالع مىشود سايه عير به وعير مىرسد و چون فرو مىرود سايه و عير بعير مىرسد مجموع چهار فرسخ مىشود يا آن كه سايه هر يك از اين دو كوه خواه در وقت طلوع و خواه در وقت غروب چهار فرسخ مىشود هر يك دو فرسخ .

46