دادن مال كتابت ، و غارمون جمعىاند كه دينها در ذمتهاى ايشان بوده باشد كه آن ديون را در معصيت صرف نكرده باشند و در راه حق صرف نموده باشند ، و سبيل الله جهاد است ، و ابن سبيل كسى است كه جائى نداشته باشد و مسكنى كه محل سكناى او باشد از مال خود نداشته باشد مانند مسافر ضعيف و راه گذرى .
و صاحب زكات مىتواند كه زكات خود را در بعضى از مصارف صرف نمايد هر گاه همه مصارف نبوده باشند ظاهرا مجموع اينها كلام و آراء صدوق است و احتمال دارد كه داخل حديث زراره باشد و ليكن بعيد است چون كلينى حديث زراره را نقل كرده است و اينها را در آن نقل نكرده است و هم چنين صاحبان كتب ديگر ، اما آن چه گفته است از تفسير فقرا و مساكين ظاهر كلامش اين است كه فقرا پريشانتر باشند چون حق سبحانه و تعالى ايشان را مقدم داشته است و در قرآن مجيد صاحبان كشتى را مساكين ناميده است ، و ليكن در صحيح از محمد بن مسلم منقول است كه گفت سؤال كردم از حضرت امام محمد باقر يا حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليهما از فقير و مسكين حضرت فرمودند كه فقير آنست كه از مردمان سؤال نمىكند و مسكين مشقت و عسرتش از او بيشتر است و سؤال مىكند .
و در حسن كالصحيح از ابو بصير منقولست كه عرض نمودم به حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه كه حق سبحانه و تعالى فرموده است كه * ( إِنَّمَا الصَّدَقاتُ ) * الخ » فقرا و مساكين كدامند حضرت فرمودند كه فقير آنست كه از مردمان سؤال نمىكند و مسكين عسرت و مشقتش بيشتر است ، و بائس شدتش از هر دو بيشتر است و هر چه را حق سبحانه و تعالى بر تو واجب گردانيده است آشكارا دادنش بهتر است از پنهان دادن و هر چه سنتى است پنهان دادنش بهتر است از آشكارا دادن و اگر كسى زكات مال خود را بر دوش

434