يعنى چون صبح مىكنند سه طايفه‌اند يك طايفه نفع يافته‌اند و ضرر نيافته‌اند و يك طايفه ضرر يافته‌اند و نفع نيافته‌اند و يك طايفه نه ضرر به ايشان رسيده است و نه نفع .
اما آن صنفى كه از براى ايشان نفع بوده است و ضرر نبوده كسى است كه از خواب برخيزد و وضو سازد و نماز كند و خداوند خود را ياد كند تا صبح اين نفع يافته است و ضرر نيافته است .
و اما طايفه دويم كسى است كه در مخالفت الهى باشد تا صبح اين آخرت خود را بر باد داده و چيزى از جهة خود حاصل نكرده كه نفع او باشد .
و اما طايفه سيّم كسى است كه بخواب رود تا صبح نه نفع يافته از عبادت و نه ضرر به او رسيده از معصيت ، و از احوال اينها احوال ديگران ظاهر مىشود مثل طايفه كه پاره در معصيت باشند و پاره در طاعت و طايفه كه خواب نكنند و مشغول مباحى ديگر باشند آنها مثل جمعىاند كه خواب بوده‌اند و على هذا القياس و غرض از ذكر اين سه طايفه آنست كه چون صبح مىشود شب بر هر سه گذشته است جمعى تحصيل سعادت ابدى كرده‌اند و ذخيره از جهة آخرت خود تحصيل نموده‌اند و جمعى كه معصيت كرده‌اند نيز شب بر ايشان گذشته و از لذات چيزى نمانده است بلكه اگر ايمان دارند هزار برابر آن لذت غم از جهة ايشان مانده است و هم چنين جمعى كه به مباح گذرانيداند بر ايشان گذشته است به حيثيتى كه عدمش بهتر از وجود است و حسرت ابدى خواهد بود چون رأس المال آدمى همين عمر است و چند شب معدود دارد و هر شب كه مىگذرد برخى از مايه او كم شده است و چيزى حاصل نكرده است با آن كه سفر غير متناهى در پيش دارد .
< صفحة فارغة > [ آثار نماز شب ] < / صفحة فارغة > ( و ساله عبد الله بن سنان عن قول الله عزّ و جلّ ) *

117