و در علل در حسن كالصحيح و در كافى در صحيح روايت كرده‌اند باين عنوان كه حضرت فرمودند كه مراد الهى از اقوم قيلا آنست كه از فراش خود برخيزد بقصد خدا و اراده غير او نداشته باشد و بنا بر اين اظهر آنست كه مراد اين باشد كه عبادت شب به اخلاص اقربست و اخلاصى كه روح عبادتست در آن سهل است و حاصل معنى چنين مىشود كه آن عبادتى كه حق سبحانه و تعالى آن را مدح فرموده است وقتى ممدوح است كه خالص از جهة رضاى او باشد حتى رفتن به بهشت و خلاصى از دوزخ منظور نباشد بلكه قرب الهى به اعتبار كمال نفس نيز منظور نباشد و محض بندگى منظور باشد و محتملست كه مراتب نيتها بحسب اختلاف احوال مردمان مختلف باشد چنانكه مشهور است كه حسنات ابرار سيّئات مقربانست بسا باشد كه جمعى را همين معانى كمال باشد و مقربان را نقص باشد بلكه چنين است البته لهذا در نيات لفظى در حج و غيره منضم شده است .
اريد بذلك وجهك و الدّار الآخرة ) * يعنى غرضم رضاى تست و بهشت اگر چه آن را نيز تاويل مىتوان كرد كه فقره ثانيه مؤكد فقره اولى باشد و همين معنى از آن مراد باشد و ليكن خلاف ظاهر است و در نيّت نماز مذكور شد .
( و قال الصّادق صلوات الله عليه يقوم النّاس من فرشهم على ثلاثة اصناف صنف له و لا عليه و صنف عليه و لا له و صنف لا عليه و لا له فامّا الصّنف الَّذى له و لا عليه فيقوم من منامه فيتوضّا و يصلَّي و يذكر الله عزّ و جلّ فذلك الَّذى له و لا عليه و امّا الصّنف الثّانى فلم يزل فى معصية الله عزّ و جلّ فذلك الَّذى عليه و لا له و امّا الصّنف الثّالث فلم يزل نائما حتّى اصبح فذلك الَّذى لا عليه و لا له ) ( 1 ) و بسند صحيح از مسترق منقولست كه آن حضرت فرمودند كه مردمان از فراش خود بر مىخيزند

116