و در حديث حسن كالصحيح از زراره از حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه وارد است كه فرمودند كه هر گاه ببينيد كه شخصى جان مىكند تلقين كنيد او را يعنى بگوئيد تا بگويد اگر تواند و اگر نه نزد او بخوانيد كلمات فرج را و عبارت سابق را ذكر كردند و به اين اعتبار كلمات فرج مىگويند او را كه نسبت به محتضر فرج مىدهد و ظاهرا در هر غمى و المى نافع است و احتضار يك فرد آنست .
( وهذه الكلمات هى كلمات الفرج ) و اين كلمات كلماتى است كه از جهت هر فرجى نافع است يا مسمى است به كلمات فرج چنان كه در حديث زراره وارد شده است و گذشت و كلينى از قداح روايت كرده است كه حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه مىفرمودند كه هر گاه حضرت امير المؤمنين صلوات الله عليه تلقين مىفرمودند هر يك از اهل خانه خود را كه نزديك به مردن مىرسيدند و حضرت بعد از تلقين كلمات فرج مىفرمودند كه خاطر جمع دار كه ديگر بر تو غمى نيست .
( وقال ابو جعفر صلوات الله عليه انّكم تلقّنون موتاكم لا إله الَّا الله عند الموت و نحن نلقّن موتانا محمّد رسول الله ) و در حديث حسن كالصحيح از محمد بن مسلم از حضرت امام محمد باقر و در حسن كالصحيح از حفص پسر بخترى از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليهما منقولست كه فرمودند كه شما مردگان خود را يعنى كسانى كه نزديك به مرگ شده باشند از شما تلقين مىكنيد كه كلمه لا إله الَّا الله بگويند و ما مردگان خود را تلقين مىكنيم كه كلمه محمّد رسول الله بگويند .
محتمل است كه خطاب با سنيان باشد كه ايشان تلقين كلمه توحيد مىكنند و بس حضرت مىفرمايند كه ما رسالت را ضم مىكنيم تا شهادتين باشد چون در

137