كنند تا مضبوط بماند احكام الهى چنان كه در اخبار سابقه امر به كتابت وارد شده بود .
و ايضا در حديث معتبر بلكه صحيح از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله عليه وارد شده است كه بنويسيد احاديث ما را به درستى كه تا ننويسيد حفظ نمىتوانيد كردن يا محفوظ نمىماند لفظا و معنى ، و ايضا بطريق معتبر از آن حضرت منقول است كه دل اعتماد بر كتابت مىكند يعنى خود و ديگران كه ديدند كه در وقت شنيدن نوشته است خاطر جمع مىشود و احتمال ديگر هست كه بنويسيد كه خاطر شما به سبب نوشتن جمع مىشود ، و حفظ نخواهيد نمود با آن كه حفظ مطلوبتر است چنان كه گذشت اما معنى اول اظهر است به اعتبار جمع بين الاخبار با آن كه نوشتن نيز نوعى از حفظ است بلكه از نوشته بهتر حفظ مىتوان نمود كما هو المجرب لهذا بهترين انواع حديث املا است كه شيخ بخواند و شاگرد در حين گفتن او بنويسد و لهذا حضرت سيّد المرسلين صلى الله عليه و آله مىفرمودند ، و حضرت امير المؤمنين صلوات الله عليه مىنوشتند و ليكن نسبت به اكثر مردمان بهتر آنست كه در كتابهاى ايشان محفوظ بوده باشد و اول مقابله كتاب خود با كتاب شيخ بكنند بلكه خود از روى كتاب شيخ بنويسند ، و بعد از آن شيخ بر ايشان بخواند چون بسيارى از عرب و عجم در وقت خواندن اشتباه مىكنند بعضى از حروف را به يك ديگر مثل ضاد و ظا و طا و تا و امثال اينها بلكه احوط آنست كه كتب حديث را به خطى واضح بنويسند كه اشتباه نشود و بين السطور فراخ باشد چنان كه از حضرت امير المؤمنين صلوات الله عليه منقول است ، و اما نقل حديث بالمعنى پس جمعى جايز نمىدانند و جمعى جايز مىدانند به تفصيل قايلند كه اگر راوى فاضل بوده باشد نقل بالمعنى مىتواند كرد و الَّا فلا .
چنان كه در حديث صحيح از محمد بن مسلم كه از فضلاى اصحاب

73