و بعضى از علما از امثال اين حديث از احاديث صحيحه بسيار استدلال كرده‌اند بر آن كه در وطى دبر زن اگر منى نيايد غسل واجب نيست و ليكن صريح نيست در آن مطلب زيرا كه ظاهر ما دون غير وطى است . و از آن طرف نيز احاديث صحيحه وارد شده است كه هر گاه مرد با زن وطى كند و داخل كند ذكر را غسل واجب مىشود .
و اكثر علما گفته‌اند كه داخل كند شامل قبل و دبر است و اين نيز صريح نيست چون ممكن است كه دخول محمول بر متعارف باشد و از آن طرف نامتعارفست و آن چه وارد شده است در وطى دبر دو حديث مرسل است كه در يكى وارد است كه غسل بكند و در ديگرى وارد شده است كه غسل واجب نيست .
و جمع ميان اين دو حديث به اين مىتوان كرد كه غسل سنت باشد و بعضى از حديث پيشتر استدلال كرده‌اند بر وجوب غسل چون حضرت امير المؤمنين صلوات الله عليه فرمودند كه چگونه غسل واجب نباشد و حال آن كه حد واجبست و در اينجا حد رجم واجبست پس غسل نيز واجب باشد و چون اكثر آن را حمل بر تقيه كرده‌اند استدلال مشكل است .
حاصل آن كه دليلى تمام نيست بر وجوب غسل در جماع در دبر زن يا مرد يا حيوان بدون انزال منى و ليكن چون اكثر علما بر وجوب غسلند اگر نعوذ با لله چنين چيزى واقع شود احوط غسل است و وضو بعد از غسل يا پيش از آن و احوط آنست كه هر جا وضو را با غسل جمع كنند اول وضو بسازند و ديگر غسل بكنند چون در احاديث صحيحه وارد شده است كه وضو بعد از غسل بدعتست .
< صفحة فارغة > [ رطوبت مشتبه بعد از غسل ] < / صفحة فارغة > ( وسئل صلوات الله عليه عن الرّجل يغتسل ثمّ يجد بعد ذلك بللا و قد كان بال قبل أن يغتسل قال ليتوضّأ و ان لم يكن بال قبل الغسل

593