واجب را در اين وقت به جا آوردن سنت است و همچنين هر گاه مس ميت بعد از سرد شدن و پيش از غسل دادن كرده باشى غسل از جهة آن واجبست و او در هر دو جا بمعنى واو است چنان كه در قرآن مجيد * ( أَوْ جاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغائِطِ ) * بمعنى واو است چنان كه در باب تيمم مذكور خواهد شد و اينها تكلفى است كه ضرور نكرده است مع هذا اكثر نسخ واو است و سهو نساخ بسيار است .
و قرينه ديگر آن كه مصنف در خصال قبل از اين عبارت گفته است و غسل الميت و اذا غسّلت ميتا و همچنين در كتاب امالى و غرض از اين تطويل آنست كه اين غلط را بزرگان كرده‌اند بواسطه عدم تتبع و بنا بر آن دو نسخه .
پانزدهم :
غسل ميت خواهد بود و بنا بر اين نسخه و نسخه تهذيب پانزدهم غسل جمعه است .
شانزدهم :
غسل كسوف است يا خسوف هر گاه تمام قرص گرفته باشد و بيدار شوى و نماز نكرده باشى پس بر تو لازمست كه غسل كنى و نماز كسوف شمس و خسوف قمر را قضا كنى و عبارت خصال به اين عنوانست كه فاغتسل و اقض الصلاة ) * و در عبارت شيخ فاغتسل هست و قضا ساقط شده است .
بنا بر اين سيد محمد و بعضى ديگر گفته‌اند كه در اينجا قضا مذكور نيست پس ظاهرش آنست كه غسل از جهة ادا باشد يا اعم از ادا و قضا اما چون ظاهر شد كه از قلم نساخ افتاده است مشكل است قايل شدن به استحباب غسل از جهة ادا با آن كه وقتش معلوم نيست كه چه مقدار خواهد آمد خصوصا هر گاه به شروع در انجلا وقتش بيرون رود .
و بعضى از اصحاب گفته‌اند كه اگر دو رصدى عادل خبر دهند اعتماد مىتوان كرد در تطويل نماز پس اگر ايشان خبر دهند كه وقتش طولى دارد و زمان غسل قريب به زمان وصول باشد مثلا بلاد حاره كه در همه وقت و در همه

558