انگشتان مسح كشد مو را پست شكسته است نه بر عكس و مطلوب صدوق اين نيست زيرا كه پيشتر گفت كه از سر انگشتان پاها مسح كند تا كعبين پس در اينجا مجاز تغليب شده است كه به تبعيت دستها و سر اين را در گفته است و قرينه مجاز آن كه پيشتر گفته است اما احتمال سهو بيشتر است .
و هيچ دغدغه نيست كه در مسح پاها بهتر آنست كه از انگشتان مسح كند تا كعب چنان كه حديث حضرت امام رضا صلوات الله عليه دلالت بر آن مىكند .
و ظاهر آيه نيز دلالت بر اين مىكند بر احتمالى كه مراد منتهاى مسح باشد اگر چه جمع مىتوان كرد به اين عنوان كه حديث بزنطى را حمل بر استحباب كنيم چون مشتمل است بر آن كه كل پشت پا را مسح كند و آن سنت است چنان كه اكثر علما كرده‌اند ، با آن كه در حديث صحيحى ديگر از حماد منقولست كه حضرت فرمودند كه باكى نيست كه پاها را از پايين به بالا ، و از بالا به پايين مسح كنند و ليكن احوط ابتدا از سر انگشتان است به تمام كف و الله تعالى يعلم .
< صفحة فارغة > [ بيان ترتيب اعضاء وضو ] < / صفحة فارغة > ( وقال ابو جعفر صلوات الله عليه تابع بين الوضوء كما قال الله عزّ و جلّ ابدأ بالوجه ثمّ باليدين ثمّ امسح بالرّأس و الرّجلين و لا تقدّمنّ شيئا بين يدى شىء تخالف ما أمرت به فان غسلت الذّراع قبل الوجه فابدأ بالوجه و اعد على الذّراع و ان مسحت الرّجل قبل الرّأس فامسح على الرّأس ثمّ اعد على الرّجل ابدأ بما بدأ الله به ) اين حديث را از زراره به اسناد صحيح از حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه روايت كرده‌اند كه حضرت فرمودند كه متابعت كن و پى در پى يكديگر واقع ساز افعال وضو را چنان كه حق سبحانه و تعالى در قرآن مجيد فرموده است اول رو را بشوى ديگر دستها پس مسح بعضى از سر بكش و پاها را و هيچ عضوى را مقدم بر عضوى واقع مساز كه مخالفت كرده خواهى بود آن چه را به آن مامور شدهء پس اگر دست را پيش از رو شسته باشى اول رو را بشوى و يك بار ديگر دست را بشوى و اگر

422