الأنثيين ثلاث مرّات ثمّ ينتر ذكره ثلاث مرّات ) و كسى كه خواهد استنجا كند از بول و خود را بشويد بايد اول استبرا كند به آن كه انگشت خود را و بهتر انگشت ميان دست چپ است از پيش سوراخ مقعد به قوت بكشد تا زير خصيتين سه مرتبه پس بكشد ذكرش را سه مرتبه و بعد از آن خود را بشويد .
و قريب به اينست آن چه كلينى روايت كرده است بسند حسن كالصحيح از محمد بن مسلم كه عرض نمودم به حضرت امام محمد باقر صلوات الله عليه كه هر گاه شخصى بول كند و آب نداشته باشد حضرت فرمودند كه مىفشارد بيخ ذكر را تا طرف آن سه مرتبه و مىكشد به قوت طرف آن را پس اگر بعد از آن چيزى ظاهر شود بول نيست و ليكن از رگهاى پشت است و وذى است ، يا ودى است .
و اين عبارت را دو احتمال هست يكى آن كه مراد از طرف ذكر باشد چنان كه در لغت عرب آمده است و ظاهرا صدوق اين معنى را فهميده باشد ، و ليكن در كشيدن ذكر سه مرتبه واقع نشده است دور نيست كه يك مرتبه كافى باشد ، و بعضى طرف را بمعنى سر ذكر گفته‌اند .
و بنا بر اين دو احتمال دارد يكى آن كه مراد از بيخ ذكر قريب به مقعد باشد پس شش مرتبه ظاهر مىشود سه مرتبه تا زير خصيتين ، و سه مرتبه ، ذكر را ، و مراد از نتر : نتر سر حشفه است چنان كه جمعى از علما گفته‌اند كه سنت است كه حشفه را نيز بيفشارد و بيفشاند تا بولى كه در آنجا هست بريزد .
و احتمال ديگر آنست كه از بيخ ذكر آن چه ظاهر است بكشد تا سر ذكر و بعد از آن بفشارد سر ذكر را و همين حديث را شيخ از كلينى روايت نموده است در تهذيب و استبصار ، و در تهذيب به جاى طرفه ذكره نقل كرده است ، و در نسخ استبصار بعضى چنين است و بعضى إلى رأس الحشفة است و ظاهرا اين خلافها از نساخ شده است .

325