نيست زيرا كه فرقست ميان نمك ذاتى و عارضى ، شايد ذاتى مؤثر در اضافه نباشد و عارضى باشد ، و ليكن خلافى صريح از علما نديده‌ام ، پس اگر در صحراى نمك آبى ايستاده باشد و شور باشد و كر باشد ازاله نجاست ، و وضو ، و غسل توان كردن ، خصوصا هر گاه آن آب را نمك آب نگويند كه در اين صورت بىدغدغه است ، و اگر نمك آب گويند و آبى ديگر بهم رسد بهتر آنست كه به آن آب طهارت كنند هر چند به مجاورت نمك شور شده باشد كه اين شورى ضرر ندارد .
و اما آب چاه كه طهور است گر بكشند از چاه و به آن ازاله حدث يا خبث كنند بىدغدغه مطهر است ، و همچنين اگر يك كر آب از چاه بكشند اگر نجاست بر آن وارد شود نجس نمىشود ، بلكه آن نجس را پاك مىكند هر گاه عين آن زايل شود ، اما اگر نجاستى در چاه افتد اكثر قدماى اصحاب چاه را نجس مىدانند ، و اكثر متأخرين پاك مىدانند ، و پاك بودن اظهر است چنان كه خواهد آمدن ، و چون ظاهر آيات مطهريت مطلق آبست پس هر حديثى كه دلالت بر طهارت آب چاه كند موافق آيه خواهد بود و عمل به آن لازمست و الله تعالى يعلم . و ظاهرا مراد صدوق از مطهريت چاه معنى اولست چنان كه خود در امالى تصريح به آن كرده است .
( وقال الصّادق جعفر بن محمّد صلوات الله عليهما كلّ ماء طاهر الَّا ما علمت انّه قذر ) يعنى حضرت فرمودند كه هر آبى پاك است تا ندانى كه نجس شده است يا نجس است . و محمد بن يعقوب كلينى ، و شيخ طوسى بعنوان صحيح و قوى همين مضمون را روايت نموده‌اند از آن حضرت صلوات الله عليهما به اين عبارت كه « الماء كلَّه طاهر حتى يعلم انّه قذر . » و شيخ بعنوان موثق از آن روايت كرده است كه « كلّ شىء نظيف حتّى تعلم انّه قذر . » و همه يك مضمونست و دلالت مىكند بر آن كه اگر به آبى رسيم و ندانيم

201