علم ايشان حاصل شده است يا به تواتر ، يا با آن كه آن خبر را در اكثر اصول ايشان كه چهار صد اصل بوده است ذكر كرده باشند ، و آن چنان بوده است كه كتب احاديث كه در زمان حضرات ائمه هدى سلام الله عليهم مصنف شده بود بسيار بود .
از آن جمله ابن عقده در كتاب رجال خود اسامى اصحاب مصنف حضرت امام جعفر صادق عليه السّلام را ذكر كرده است كه چهار هزار مصنف بودند ، و چهار هزار كتاب ايشان يا بيشتر چون بعضى كتب متعدد داشته‌اند از هر كتابى ، بعد از آن كه احوال آن شخص را ذكر كرده است چند حديث از كتاب او نقل نموده است به ترتيب كتب فقه ، و اين كتاب عظيمى بوده است كه نزد مشايخ ما بوده است .
و همين شيخ كتابهاى بسيار تصنيف نموده است در تفصيل كتابهاى اصحاب حضرت امام محمد باقر و غير آن حضرت سلام الله عليهم ، و حافظ احاديث بوده است ، و نقل كرده است كه آن چه در حفظ دارم از احاديث با سند صد و بيست هزار حديث است ، و آن چه سند آن را در خاطر ندارم سيصد هزار حديث است .
ابن نوح كه زمان او را دريافته است ، و ثقه و معتمد است ، و استاد شيخ طوسى است در رجال كتابى تصنيف نموده است و مصنفين اصحاب حضرات را در آنجا ذكر كرده است ، و بسيارى را در آنجا ذكر كرده است كه ابن عقده كتابهاى ايشان را نداشته ، و ابن نوح داشته است و به اين نسبت كه حساب كنيم به آن چه شيخ طوسى از علماى حديث و كتب ايشان را ذكر كرده است ، و شيخ نجاشى نيز در فهرست خود ياد كرده است از حصر بيرونست .
از جابر جعفى منقولست كه هفتاد هزار حديث از اسرار حضرت امام محمد باقر بخاطر دارم ، و محمد بن مسلم سى هزار . و همچنين كه پارهء از آن در

186