إسم الكتاب : غنا ، موسيقى ( عربي - فارسي ) ( عدد الصفحات : 884)

احاديث فريقين .
اگر كسى گويد كه : معناى عرفى نيز مشتَبَه است . چه ، ممكن است كه بعضى از افراد صوت حسن نزد بعضى غنا باشد و نزد بعضى نباشد .
جواب آنكه : بسيارى از احكام شرع مبنىّ بر عرف است . [1] چنان كه مكرّر گذشت با آنكه هر كس به عرف و عادت خود مكلَّف است . نزد جمعى كه در عرف ايشان آن صوتْ غنا است حرام است ؛ و نزد كسى كه غنا نيست حرام نيست .
اگر كسى گويد : لازم مىآيد كه شيء واحد هم حرام باشد و هم حلال .
جواب آنكه : اين قصور ندارد نظر به دو شخص ، نمىبينى كه جايى كه قبله مشتبه باشد ، دو سمت متقابل مثل مشرق و مغرب و جنوب و شمال ، دو كس كه اجتهاد كنند ، آنكه ظنّش غالب شد كه قبله جنوب است ، واجب است بر او استقبال جنوب ، و رو به شمال كردن براى او حرام است و شخصى كه سمت شمال به ظنّ او قبله باشد ، عكس حكم او دارد . و ممكن است كه طعامى در ميان پنج كس باشد و از براى كل واحد از ايشان حكمى از احكام خمسه داشته باشد . نظر به كسى كه عالم به حرمت نيست ، مباح است . و از براى عالم به حرمت ، حرام ؛ و شك نيست كه شخص ، مكلَّف به نفس الأمر نيست زيرا كه تكليفِ به نفس الأمر ، تكليفْ به ما لا يطاق است . و * ( « لا يُكَلِّفُ الله نَفْساً إِلَّا وُسْعَها » ) * . [2] بلكه عالم به علم يا ظنّ خود است كه « المرءُ مُتَعبّد بظنّه » . و احكام شرع ، نظر به اشخاص و احوال ، مختلف است چنانچه صوم از براى مكلَّفِ مقيمِ صحيحْ واجب است و افطار حرام ، و از براى مسافر و

[1] الف : يعنى كه اكثر الفاظى كه در شرع مستعمل است مبنى بر تفاهم عرف است ( كذا أفاده مدّ ظلَّه ) .
[2] بقره ( 2 ) : 286 .

447