كتب اربعه را همه صحيح مىدانيم مگر آنچه ايشان خود استثنا كرده باشند و تقليد شما كه متأخّرينيد بر ما واجب نيست كه هر حديثى كه شما به اصطلاح خود حكم بر ضعف آن كنيد ما نيز متابعت شما كنيم .
و از حديث دوم كه : « انّ القرآن نزل بالحزن » [1] جواب داده‌اند كه معناى حديث اين است كه بايد شما در حال قرآن خواندن متلبّس به حزن و اندوه باشيد ، نه آنكه صوت شما حزين باشد .
فرقهء ثانيه ردّ اين جواب كرده‌اند كه اين خلاف ظاهر است ، چه « اقرؤوا القرآن بالحزن » يعنى به صوت حسنِ حزين ، به قرينهء احاديث ديگر ، كه از آن جمله : « اقرؤوا القرآن بصوتٍ حسنٍ » [2] ؛ زيرا كه كما إنّ القرآن يفسّر بعض آياته بعضاً ، كذلك الأحاديث يفسّر بعضها بعضاً .
ديگر تا ضرورتى داعى نباشد قرآن و حديث را از ظاهر خود نبايد كيبانيد [3] ، خصوصاً براى تصحيح مذهب خود ، و الَّا امان بر مىخيزد . چه هر كس قرآن و احاديث ، به اشتهاى خود تأويل مىتواند كرد ، چه احتمال مجاز عقلى و مجاز لغوى و مجاز در حذف و تقدير و غير ذلك مىباشد .
القصّه ، احاديثى كه در فصل ثانى كه از كتب معتبرهء معمول بها منقول است و بعضى از آنها دلالت بر جواز غنا در قرآن دارد و بعضى بر بعض افرادِ ديگر غنا ، همه را رد كردن به عنوان حكم به ضعف يا به تكلَّف در تأويل ، تا آنكه حرمت غناى مطلق برسد نهايت تعسّف است . و عناد از او ظاهر مىشود و تعصّب نعوذ بالله منه و اگر ايشان بعضى را تأويل كند ناچار است كه به بعضى ديگر عمل كنند مثل « مغنية تزفّ العرائس » . يا آنكه اين حديث را نيز با

[1] كافى ، ج 2 ، ص 449 ، ح 2 .
[2] كافى ، ج 2 ، ص 449 ، ح 2 . و فيه : « إنّ القرآن نزل بالحزن فاقرأوه بالحزن » .
[3] كيبانيدن : به يك سو رفتن ، كناره كردن ، منحرف نمودن ( در اينجا تعبير و تأويل نمودن ) .

410