و له < شعر > يا رب بنما حقى كه باطل ببرد راهى بنما كه ره به منزل ببرد يا برهانى كه شك ز دل بزدايد يا تصفيه‌اى كه زنگ از دل ببرد < / شعر > صلوات الله عليهم و على آبائهم المعصومين أجمعين إلى يوم الدين .
امّا بعد ؛ بر نغمه سنجان مقام دانش ، و بلند آوازگانِ گوشه گيرى شعبهء بينش ، و رموز دانان كلام معجزْ نظامِ حضرت ملك علَّام و متتبّعان احاديث حضرت سيد الانام ، و محدّثان روايت اصحاب عصمت و اهل بيت نبوّت عليهم السلام و متفحّصان مذاهب فقهاى خواصّ و عوام مخفى نيست كه هر ملَّتى بعد از بعثت آن سرور به غير ملَّت محمدى صلى الله عليه و آله و سلم باطل ، و هر مذهبى سواى مذهب اثنا عشر صلوات الله عليهم اجمعين از درجهء اعتبار ساقط و عاطل است . و اين نيز ظاهر و هويداست كه غنا فى الجمله حرام ، و از جملهء معاصى و آثام عظام است . امّا خفايى كه هست در اين است كه غناى حرامِ مذموم كدام است و صوت حسنِ ممدوح به احاديث ، در چه مقام ؟ و اين به غايتى مشتبه است كه بعضى صوت حسنِ ممدوحِ در واقع را مذموم شمرده‌اند و بعضى خواندن قرآن را به صوت حسن ، بلكه به غنا مستحب دانسته‌اند ؛ چه در احاديث ، امر بدان واقع شده كه : « اقرؤوا القُرآنَ بِصَوتٍ حَسَنٍ » [1] « وَمَنْ لَمْ يَتَغَنّ بِالقُرآنِ فَلَيْسَ مِنّا » . [2] و لهذا ، أقل الخليقة ، بل اللَّا شيء في الحقيقة محمد بن محمد دارابى كه احاديث اصحاب عصمت عليهم السلام از اهلش كه مسلَّم الثبوت به معرفت حديث بوده‌اند ، اخذ نموده و همچنين تفسير و اصول و فقه و فنون ثلاثهء حكمت اصولُها و فروعُها و اقسام تسعه عربيت [3] و طب و نجوم و

[1] وسائل الشيعة ، ج 6 ، ص 210 ، ح 1 . و فيه : « اقرؤوا القرآن بألحان العرب و أصواتها » .
[2] امالى المرتضى ، ج 1 ، ص 24 .
[3] الف : علوم عربيّت بنا بر مشهور نُه است : صرف ، نحو ، معانى ، بيان ، بديع ، علم مفردات لغت ، علم اشتقاق ، عَروض ، قافيه ( من افاداته مدّ ظلَّه ) .

314