فصل چهارم اين مختصر ، بعضى از احاديث كه در تحت تفسير اين آيه و ديگر آيات واقع شده مذكور خواهد شد .
الآية الثالثة قال عَزَّ شَأْنُه في سورة الحجّ :
* ( « فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الأَوْثانِ وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ » ) * . [1] يعنى : اجتناب كنيد اى بندگانِ مكلَّف از رجسى كه آن رجس بتان است .
و بنا بر اين « مِنْ » بيانى خواهد بود و در اين صورت نهى شده خواهد بود از تعظيم بتان و عبادت بتان . و معناى باقى آيه و الله يَعْلمُ اين است كه خطاب مىفرمايد حضرت الله تعالى به مكلَّفين كه اجتناب كنيد از غنا و اجتناب از غنا وقتى معلومِ مكلَّف مىشود كه از غنا كردن مطلقا و غنا شنيدن و غنا تعليم دادن و غنا تعليم گرفتن اجتناب نمايد . پس ، از اين آيه استدلال بر حرمتِ مجموعِ اين امور مىتوان نمود . و در اينكه حضرت حق سبحانه و تعالى در اين آيه نهى از غنا كرده و پيش از آن نهى از عبادت و تعظيم بتان فرموده ، نهايتِ مبالغه در حرمت غنا ظاهر مىشود كه گوييا بعد از بت پرستيدن ، گناهى كه لايق است كه نهى از آن واقع شود غناست ، و ظاهراً اين سبب باشد كه بعضى از فقهاى ما رضوان الله عليهم اجمعين بعد از ذكرِ حرمتِ ساختنِ بت و صورتهاى مجسّمه ، ذكر حرمتِ غنا فرموده‌اند . و دور نيست كه اجتناب از بتان كه در اين آيه امرِ به آن شده شاملِ بت تراشى هم باشد . و بعضى ديگر از مفسّرين در تفسير اوّلِ اين آيه كه عبارتِ * ( « فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الأَوْثانِ » ) * است ، قولى ديگر

[1] حج ( 22 ) : 30 .

211