< فهرس الموضوعات > مواد زكات < / فهرس الموضوعات > مواد زكات مواد زكات ، يعنى چيزهايى كه بايد زكات آنها اخراج و پرداخته شود ، بنا بر شهرت قريب به اجماع بدين قرار است :
1 - چهار پايان سه گانه ( شتر ، گاو و گوسفند ) .
2 - طلا .
3 - نقره .
4 - غلات چهارگانه ( گندم ، جو ، خرما و مويز ) .
كه مجموعا نه چيز مىشود . اين است آن چه كه به طور مشهور « مواد زكات » خوانده مىشود . اما روايات فراوانى هست كه مواد ديگرى را ، به خصوص از حبوبات ، بر آن چه ذكر شد اضافه كرده است ، كه زكات اين مواد نيز بايد تحت شرايط معينى اخراج و پرداخت شود و مقادير معينى از آنها به مصرف زكات برسد . بنا بر اين ، زكات به مواد نه گانه منحصر نيست و عموم و شمول حكم آن بسى بيشتر و دامنه دارتر است . بر اين عدم انحصار دليلهايى وجود دارد كه ما ذيلا آنها را ذكر مىكنيم .
< فهرس الموضوعات > دليل اول < / فهرس الموضوعات > دليل اول در حدود بيست آيه در قرآن مجيد اخراج مالى را به عنوان زكات ، با بيانات مختلف ، دستور داده هيچ يك از اين آيات كميت و كيفيت آن را معين نكرده است ، هم چنين تقريبا در هشت جا در مورد كلمه « صدقه » كه به زكات تفسير شده است هيچ گونه مقدار و خصوصيتى ذكر نشده است . از آن طرف مفهوم انفاق كه در آيات بسيار فراوان ذكر شده است هيچ گونه اندازه و كيفيتى ندارد . از اين آيات عموم چنين استفاده مىشود كه پرداخت مال به عنوان انفاق و زكات مانند به جا آوردن دو ركعت نماز صبح ( تعينى و تعيينى و مولوى ) نيست ، بلكه هدف ريشه كن كردن احتياجات است ، و مالى كه در اين راه مصرف مىشود بقيه مال را مشروع و پاك مىگرداند . البته اگر چه قانون اصول فقه مىگويد : هر عمومى قابل تخصيص است ، ولى با ملاحظه اين كه رواياتى كه مال زكات را در موارد نه گانه منحصر مىكند با روايات فراوانى معارض است ، لذا آياتى كه دلالت

66