سؤال - لطفا بفرماييد كه اگر در طنز قراين حالى و مقالى باشد مبنى بر مزاح و شوخى ، اينجا چه حكمى دارد ؟ مضافا بر اين كه حضرت عالى اشاره فرموديد كه طنز نوعا و غالبا دروغ است و خلاف واقعيت را ارائه مىدهد . اما در دروغ مستحضريد كه بايد قصد اخبار در كار باشد ، گاهى اصلا در طنز به دليل شواهد و قراين حالى و مقالى ، از واقعيت اخبار نمىكند در اين صورت چه حكمى دارد ؟
پاسخ - در طنز اگر قراين حاليه و مقاليه در كار باشد چه متصل و چه منفصل ، لفظى يا غير لفظى كه من دارم طنز مىگويم در مقام مطايبه و شوخى هستم نه در مقام واقعيتگويى كه اين كاستى موجود را برجسته كنم ، در اين صورت اگر طرف احساس اهانت نكند و لهو نباشد اشكالى ندارد ، مضافا بر اين كه در طنز گاهى وقتها از عناوين انشائيه است . يعنى اصلا دروغ را قصد نمىكند زيرا اخبار نمىكند و انشاء است و تعريف كذب و دروغ بر طنز صادق نيست .
سؤال - مثالى عرض مىكنم ، درست مثل اين كه كسى به يكى بگويد : پدر سوخته ، قطعا انشاء است هم چنين فحشهاى بدترى را به زبان بياورد .
پاسخ - بلى ، نظرم اين است كه طنز از واقع حكايت نمىكند اگر چه در صورت اخبار باشد . انشاء طنز ممكن است ما بين گويندهء طنز و شخص مورد نظر قراردادى باشد كه من هر چه به عنوان طنز مىگويم ، جدى نيست . در اين فرض مىگوييم كه اگر لهو نباشد و اهانت هم صدق نكند چون قرارداد دارند كه با همديگر شوخى مىكنند اشكالى وجود ندارد .
سؤال - به نظر مىرسد جناب عالى طنز موجود را مىگوييد و نوعا اين طور است يا

337