در بارهء كسانى كه به آنها ولايت دارى از حيث تأديب و متوجه ساختن آنها به خدا مسئوليت دارى . [1] 2 - روايتى است كه مىگويد : پيغمبر اسلام به بعضى از كودكان نگريسته و فرمود : واى بر كودكان زمانهاى آينده از پدران آنها .
گفتند : اى پيامبر خدا ، پدران آنها مشركين هستند ؟ فرمود : نه ، آنان اظهار ايمان مىكنند ولى فرزندان و كودكان خود را تعليم و تربيت نمىكنند و اگر فرزندان آنها هم به تعليم و تربيت اشتياق داشته باشند ، پدران آنها را جلوگيرى نموده و فقط به مظاهر مادى آنان اهميّت مىدهند . آنان كسانى هستند كه من از آنها بيزارم و آنها از من بر كنار مىباشند . [2] 3 - فرزندان خود را اكرام كنيد ، و تأديب آنها را به وجه احسن انجام بدهيد . [3] مطابق مضامين فوق روايات متعددى داريم كه احتياج به نقل همهء آنها نداريم . اما در بارهء ساختن شخصيت انسانى كودكان باز مدارك بسيار عالى در اسلام وجود دارد كه حقيقتا مىتوان آنها را از شاه كارهاى دين مقدس اسلام محسوب نمود مخصوصا با در نظر گرفتن اين كه در آن دورانها مسأله آموزش و پرورش كودكان نه تنها مطرح نبوده است ، بلكه آنان را در صورت دختر بودن به بدترين وجهى مورد تحقير و توهين و حتى به كشتن آنها اقدام مىنمودند . در يك روايت وارد شده است : كسى كه دختر خود را خوشحال نمايد ، مانند اين است كه يك برده از فرزندان اسماعيل عليه السّلام را آزاد كرده است . [4] مسئوليّت پدران و عموم كسانى را كه كودكان تحت سرپرستى آنان مىباشند ، از نظر حقوقى چنانكه در اين بررسىها ملاحظه خواهيد فرمود ، نه به اين عنوان است كه رئيس و يا سرپرست كودكان بايستى متحمل مجازات و كيفرهايى بوده باشند كه ناشى از بزهكارى كودك بوده است ، بلكه چنانكه توضيح داده شده است به اين معنا است كه

[1] تحف العقول ، حسن بن على بن شعبه ، ص 263
[2] مستدرك الوسائل نورى
[3] بحار الأنوار ، مجلسى ، ج 23 ، ص 114
[4] مكارم الاخلاق طبرسى ، ص 114

273