< فهرس الموضوعات > قال المصنف : البحث السادس : آن كه بر تقدير تسليم كه امر مزبور در اين آيه از براى وجوب است ، < / فهرس الموضوعات > قال المصنف : البحث السادس : آن كه بر تقدير تسليم كه امر مزبور در اين آيه از براى وجوب است ، و امّا وجوب آن هم به مقتضاى صيغه و هم به اجماع جميع مسلمين عينى است ؛ پس چون به آيه استدلال بر وجوب تخييرى توان نمود ؟ و بعضى از متأخرين در جواب اين بحث گلوگير گفته است كه آن چه مذكور شد حق است ، اما چون اجماع منعقد شده است كه نماز جمعه در زمان غيبت عينى نيست ، بلكه تخييرى است ، بنابر اين ما عينيت امر را طرح مىكنيم و اصل وجوب را مستمر مىسازيم .
الجواب : اگر چه اين سخن از آن نامعقولتر است كه مستحق جواب باشد ، اما چون ارادهء ما آن است كه در اين مسأله حق بر جميع مؤمنان از علما و عوام ظاهر شود ، بنابر اين مىگوييم كه اثبات احكام شريعت به اختيار كسى نيست ، بلكه موقوف بر شرع شارع است كه خطاب بر وجه صواب بر آن دلالت كند . پس هرگاه شارع بندگان را به عبادتى مأمور ساخته باشد كه آن صريح در معناى خاصى بوده باشد كه در آن معنا حقيقت بوده باشد كه آن تضييق و عينيّت است و اجماع بر آن انعقاد يافته باشد كه مراد الهى آن معناى حقيقى است ، پس چون كسى را رسد كه خلاف فرمودهء خداى تعالى كند و عبارت صريح كلام معجز نظام او را به معنايى كه محتمل آن نباشد صرف نمايد ، و مردمان را بدان مكلَّف سازد .
پس البته مىبايد كه نماز جمعه در زمان غيبت به آن طريق زمان حضور واجب عينى بوده باشد يا حرام ؛ و وجوب مخيّر اصلا صورت ندارد ؛ چرا كه اگر وجوب عينى به دليل اجماع منتفى شود اصل وجوب كه در ضمن است ، هم مىبايد كه بر طرف شود « ضرورة انتفاء الطبيعة الَّتى فى ضمن الشخص بانتفاء مشخصاتها » پس بقاى وجوب در اين صورت ، صورتى ندارد . انتهى كلامه اقول : بدان كه اين بحث مصنّف كه بر قايلين به وجوب تخييرى كرده ، موجّه است و مؤيد قول ما است كه قايليم به عينيت وجوب جمعه .
< فهرس الموضوعات > قال المصنف ، البحث السابع : بدان الف لام الصلاة از براى جنس نيست ، بلكه از براى عهد است قطعا ، < / فهرس الموضوعات > قال المصنف ، البحث السابع : بدان الف لام الصلاة از براى جنس نيست ، بلكه از براى عهد است قطعا ، و بيان معهود در آيه نشده ، بلكه موقوف بر دليل خارج است . پس آيه مثبت مطلوب نباشد . انتهى كلامه اقول : بدان كه دعوايى كه مصنّف رساله كرده كه الف لام قطعا از براى عهد است ، خلاف واقع است ؛ زيرا كه اصل در الف و لام جنس است ، و متبادر از آن مطلق صلات جمعه است و نماز كسى كه بر صفات امام جماعت نباشد ، به دليل خارج ، بيرون مىرود .
< فهرس الموضوعات > قال المصنف ، البحث الثامن : آن كه وجوب سعى مشرط به ندا است ؛ < / فهرس الموضوعات > قال المصنف ، البحث الثامن : آن كه وجوب سعى مشرط به ندا است ؛ پس پيش

648