إسم الكتاب : دوازده رسالهء فقهى دربارهء نماز جمعه از روزگار صفوى ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 776)

گوسفند مهيا نمود .
و گفته‌اند كه اين اول جمعه بود كه در اسلام انعقاد يافت و بعد از آن كه رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و إله از مكه مهاجرت فرمود . روز دوشنبه دوازدهم ربيع الاول يا هشتم - مطابق گفته ابن اثير در جامع الاصول - به قبا كه قريه‌اى است در حوالى مدينه رسيد ، در بنى عمرو بن عوف فرود آمد و سه روز ديگر در آن جا اقامت نمود ؛ و به روايت بخارى زياده از ده روز اقامت نمود . و بر هر تقدير در روز جمعه متوجه مدينه شد و نماز جمعه را در آن روز در بنى سالم بن عوف گزارده و اين اول نماز جمعه بود كه رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و إله در اسلام اقامت نمود ، و خطبه اش اول خطبه‌اى بود كه در مدينه خواند .
و در اتقان سيوطى مذكور است كه آيهء شريفه مدنى است و نماز جمعه در مكه فرض شد ؛ و مؤيد اين است آن چه صاحب كتاب بدايه و نهايه به اين مضمون گفته كه آن حضرت و اصحابش در مكه از شدت مخالفت مشركين نمىتوانستند اقامت نماز جمعه با خطبه نمود .
و مولانا حسن على نيز در رساله اش [1] تصريح كرده كه آيهء شريفه بعد از وجوب نماز جمعه و بيان جميع شرايط و اركان و احكام آن به مدتى نازل شده در سرزنش پاره‌اى از جهّال صحابه كه گاهى تكاهل نموده ، حاضر نمىشدند ؛ و گاهى بعد از حضور قطع كرده از پى كارهاى بىحاصل خود مىرفتند .
و بالجملة از گفته حضرت آخند مفهوم مىشود كه نزول آيهء شريفه و وجوب اقامت رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و إله نماز جمعه را متقاربان بوده به اتفاق ؛ و از اقوال مذكوره خلاف آن معلوم مىشود . ديگر گفته :
چون دولت خلفاى جور و ضلال قايم شد و ايشان به جور و ظلم بر مسلمانان مستولى شدند ، امامت نماز جمعه ايشان مىكردند و حضرت مقدس امير المؤمنين على بن ابى طالب - عليه الصلاة و السلام - بنابر تقيه اقتدا به ايشان مىكردند .
بعد از اين نيز گفته :
و همچنين حضرت ائمه هدى عليهم السّلام از راه تقيّه اقتدا به خلفا و نايبان ايشان مىكردند و از راه نقل به ما نرسيده كه در خفيه و پنهان حضرات عليهم السّلام نماز جمعه مىكرده‌اند يا نمىكردند ، و به همان نماز جمعه كه با مخالفان مىكرده ، اكتفا مىنموده‌اند . انتهى .
آن چه از احاديث اهل بيت و اقوال علماى اماميه به تحقيق پيوسته ، آن است كه ائمه معصومين نماز در خفيه نمىگزارده‌اند و اقتدا نمىكرده‌اند و نماز جمعه به ظاهر با مخالفين

[1] مقصود حسن على بن ملا عبد الله شوشترى است كه رساله‌اى در تحريم اقامهء نماز جمعه در عصر غيبت دارد . نسخه هاى آن را در بخش كتابشناسى رساله ها و كتابها معرفى كرديم .

361