روايت كافى و تهذيب حضرت امير المؤمنين عليه السّلام گزارده است . و بر اصحاب خبرت پوشيده نيست كه همچنان كه آيات بسيار و اخبار بىشمار بر وجوب جهاد كردن و فصل مجاهدين ناطق است ، و مع هذا به دليل اجماع و اخبار محمول بر وقت حضور معصوم است ، همچنين آن چه در باب وجوب نماز جمعه و فضلش وارد شده نيز محمول است بر وقت حضور معصوم با آن كه اضعاف مضاعف آنها در باب نماز ظهر چهار ركعتى در تمام هفته ورود يافته ؛ و معلوم التحقّق بودن ظهر به مراتب زياده است از نماز جمعه .
قال « و بر اصحاب خبره پوشيده نيست كه همچنان كه آيات بسيار و اخبار بىشمار بر وجوب جهاد كردن و فضل مجاهدين ناطق است ، و مع هذا به دليل اجماع و اخبار محمول بر وقت حضور معصوم است ، همچنين آن چه در باب وجوب نماز جمعه و فضلش وارد شده نيز محمول است بر وقت حضور معصوم با آن كه اضعاف مضاعف آنها در باب نماز ظهر چهار ركعتى در تمام هفته ورود يافت و معلوم التحقق بودن ظهر به مراتب زياده است از نماز جمعه » .
اقول : مكرر مذكور شد كه عمومات ادله را به قدرى كه مخصّص معتبر تقاضا كند ، به تخصيص داده مىشود با آن كه در باب جهاد يك حديثى كه در صراحت در عموم اوقات و اشخاص و اعتبار سند مثل حديث ابى بصير و محمد بن مسلم كه از امام جعفر صادق عليه السّلام روايت كرده‌اند كه قبل از اين مذكور شد بوده باشد ، نيست با آن كه مخصص جهاد از اخبار صريحه بسيار است ؛ و در باب سقوط جهاد در غيبت امام ، مخالفى از اصحاب ظاهر نيست ، به خلاف نماز جمعه كه نه اخبار بر سقوط وجوبش دلالت دارد و نه اجماع متحقق ؛ و آنچه در باب نماز ظهر است آيه و اخبارى كه دلالت بر عموم از مال و اشخاص كند از بابت حديث مذكور نيست .
و از اينجاست كه ميرزا شرف الدين على نجفى در اثنا عشريه شيخ حسن گفته : [1] اخبار الجمعة معارضة بالأخبار الدالَّة على أربع ركعات بعد النافلة فى زوال كلّ يوم فهى أكثر من أن يحصى . چنان كه در باب التفويض از كتاب الحجة كافى روايت شده از حضرت صادق عليه السّلام كه فرموده بعد بيان افزودن رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و آله دو ركعت آخر را در ظهر و عصر و عشاء فرموده : لا يجوز تركهن إلَّا فى سفر » [2] و لم يرخّص رسول اللَّه صلَّى اللَّه عليه و آله لأخذ تقصير الركعتين اللَّتين ضمّهما إلى ما فرض اللَّه عزّ و جل بل ألزمهم ذلك إلزاما واجبا لا يرخص لأحد فى شىء من

[1] مقصود كتاب « توضيح الاقوال و الادلة » در شرح الاثنى عشرية است كه متن از شيخ حسن بن زين الدين شهيد ثانى ( م 1011 ) و شرح از ميرشرف الدين على بن حجة اللَّه شولستانى است . بنگريد : ذريعه ، ج 4 ، ص 491 ؛ ج 13 ، ص 60
[2] الكافى ، ج 1 ، ص 266

300