تهذيب روايت شده از امام محمد باقر عليه السّلام كه فرموده : من لم يصلّ مع الإمام فى جماعة يوم العيد فلا صلاة له و لا قضاء عليه ؛ [1] يعنى آن كس كه نماز جماعت با امام نكند روز عيد ، پس مر او را نماز نيست و بر او قضاء نيست . و ظاهرش امام معصوم است . و در كافى نيز مثلش روايت شده .
قال « و ديگر همگى علماى اهل بيت » تا آن جا كه گفته « و در كافى نيز مثلش روايت شده » . اقول : لفظ امام در مقام امامت و اقتدا متبادر پيشنماز است ، و جواب باقى احاديث كه نقل مىكند همين است .
و هم در تهذيب روايت شده از امام محمد باقر عليه السّلام كه فرموده : لا صلاة يوم الفطر و الأضحى إلَّا مع الإمام ؛ [2] يعنى نماز واجب روز عيدين نيست مگر با امام ؛ و در كافى نيز مثلش روايت شده ؛ و در تهذيب و من لا يحضره الفقيه نيز روايت شده از امام جعفر صادق عليه السّلام كه در نماز عيدين فرموده : لا صلاة إلَّا مع إمام . [3] شيخ صدوق ابن بابويه در همين مكان گفته : وجوب العيد انّما هو مع إمام عادل يعنى واجب بودن نماز عيد نيست مگر به وجود امام عادل كه مراد معصوم است به اصطلاح علماى شيعه .
و از اين جاست كه شيخ مفيد در كتاب اشراف در بيان عدد هفت كسى كه به آنها نماز عيد واجب مىشود گفته : الإمام و قاضيه و المدّعى حقا و المدّعى عليه و الشاهدين و المتولَّى لإقامة الحدّ ؛ [4] معنى عبارت ظاهر است چنان كه سابقا مذكور گشت . پس از اين اجماع و اخبار غير ، محقق مىگردد كه وجوب نماز جمعه مشروط است به وجود معصوم .
قال « و هم در تهذيب روايت شده » تا آن جا كه گفته كه « وجوب نماز جمعه مشروط است به وجود معصوم » . اقول : امام عادل اگر چه گاهى به معنى امام معصوم مستعمل مىشود ، اما در كلام ابن بابويه به اين معنى بودن ظاهر نيست ، و ضعف دلالت اخبار و اجماع ظاهر شد .
و از جمله مؤيدات بودن وجود نماز جمعه به امر امام نوشتهء حضرت امير است به امراى بلاد در معنى نماز كه تعيين وقت هر يك از نماز پنج گانه كرده و متعرض نماز جمعه نشده و وقت ظهر را بعد از وقت نماز جمعه تا وقت فضيلتش مقرر داشته چنان كه در نهج البلاغه

[1] التهذيب ، ج 3 ، ص 128
[2] التهذيب ، ج 3 ، ص 135 ؛ الاستبصار ، ج 1 ، ص 44
[3] التهذيب ، ج 3 ، ص 135 ؛ من لا يحضره الفقيه ، ج 1 ، ص 506
[4] الإشراف ، ص 26 ( المطبوع فى سلسلة مؤلفات الشيخ المفيد ، ج 9 )

278