فريضته ؛ و من صلَّى خلف إمام بخلاف ما وصفناه [ رتب الفرض على المشروح فيما قدّمناه . و يجب حضور الجمعة مع من وصفناه ] [1] من الائمة فرضا ، و يستحب مع من خالفهم تقية و ندبا ؛ [2] يعنى كسى كه نماز جمعه گزارد با امام كه اين صفات را داشته باشد ، واجب است بر او خاموش شدن نزد قرائت او و قنوت در ركعت اول ، و كسى كه با امامى كه اين صفات را نداشته باشد نماز واجب را وامىگزارد ، بر آن وجهى كه گذشت . و واجب است حاضر شدن از براى نماز جمعه با امامى كه وصفش مذكور شد و مستحب است با كسى كه مخالف آنها است به عنوان تقيّه و ندب .
تأويل اين عبارت به حمل كردن صفاتى كه از براى امام ذكر كرده ، به صفات امام معصوم با آن كه غرض از تصنيف كتب فقهى است كه مردم آن چه از عبارتش بفهمند عمل كنند [ روا نيست ] ، [3] و ظاهر آن است كه از اين الفاظ صفات مخصوص به امام معصوم فهميده نمىشود ، موجّهست . [ ! ] و قال فى الإشراف باب عدد ما يجب به الاجتماع فى صلاة الجمعة : و عدد ذلك ثمانى عشر خصلة : الحريّة و البلوغ و التذكير ، و سلامة العقل ، و صحّة الجسم ، و السلامة من العمى ، و حضور المصر ، و الشهادة للنداء ، و تخلية السرب ، و وجود أربعة نفر مما تقدّم ذكره من هذه الصفات ، [4] و وجود خامس يؤمّهم له صفات يختصّ بها على الإيجاب : ظاهر الإيمان [ و العدالة ] و الطهارة فى المولد من السفاح و السلامة من ثلاثة أدواء : البرص و الجذام و المعرة [5] بالحدود المشينة [6] لمن أقيمت عليه فى الإسلام ، و المعرفة بفقه الصلاة ، و الإفصاح بالخطبة و القرآن ، و إقامة فروض الصلاة فى وقتها من غير تقديم و لا تأخير عنه به حال ، و الخطبة بما يصدق فيه من الكلام . فإذا اجتمعت هذه الثمانى عشر خصلة ، وجب الاجتماع فى الظهر من يوم الجمعة على ما ذكرناه ، و كان فرضها على النصف من فرض الظهر للحاضر فى سائر الأيام . [7] يعنى عدد آن چيز كه هرگاه آنها بهم رسند ، نماز جمعه واجب است و آن هجده خصلت است : آزاد بودن و بالغ بودن و مرد بودن و سلامت عقل و صحت بدن و كور نبودن و در شهر بودن و شهادت از آن و عدم خوف و حضور چهار كس كه متصف به

[1] داخل كروشه در نسخه نيامده است .
[2] المقنعة ، ص 163 - 164
[3] داخل كروشه از ماست .
[4] در چاپى : و وجود اربعة نفر بما يأتى ذكره من هذه الصفات .
[5] المعرة ، الأمر القبيح المكروه و الأذى .
[6] المشاين : المعايب و القبائح .
[7] الإشراف ، ص 24 - 25 ( المطبوع فى سلسلة مؤلفات الشيخ المفيد ، ج 9 )

253