إسم الكتاب : دوازده رسالهء فقهى دربارهء نماز جمعه از روزگار صفوى ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 776)

كه براى پدرش ساخته شده و به نام تكيهء خوانسارىها شهرت داشته و دارد ، دفن شد . در بارهء تاريخ فوت وى كه همان سال 1122 است ، يك شش بيتى نيز سروده شده است كه هر مصرع آن سال مزبور را نشان مىدهد . [1] آقا جمال و رسالهء نماز جمعه گذشت كه شانزده رسالهء كلامى و فقهى و تفسيرى آقا جمال ، ضمن منشورات كنگرهء بزرگداشت آقا حسين خوانسارى ، به كوشش دوست ارجمند و دانشمند ما آقاى على اكبر زمانى نژاد منتشر شده است . يكى از اين رسائل ، رسالهء نماز جمعهء اين فقيه عصر اخير صفوى است كه فراتر از يك رساله و در حد يك كتاب جامع بوده و آقا جمال نهايت تلاش خود را براى تأليف آن به صورت يك تك نگارى فقهى ارزشمند به كار گرفته است . اين رساله همانند برخى ديگر از آثار وى به نام شاه سلطان حسين صفوى نگاشته شده كه با اين عالم و ديگر عالمان اين دوره ارتباطى وثيق و نزديك داشت . طبعا از آنجا كه بحث نماز جمعه به نوعى به مسائل حكومتى نيز مربوط مىشد ، ذهن خود شاه نيز با آن درگير بوده است . آقا جمال مىنويسد : « در اين وقت كه خاطر ملكوت ناظر ، تعلَّق تمام به تحقيق مسألهء نماز جمعه در زمان غيبت كه از مهمّات مسائل شرعيه و معظمات مطالب فقهيّه است ، گرفته » وى بر آن شده است تا به تأليف اين اثر همّت گمارد .
نظر وى دربارهء نماز جمعه ، درست همان ديدگاه محقق كركى ، يعنى اعتقاد به وجوب تخييرى آن هم با اذن فقيه جامع الشرايط است كه وى آن را نظر غالب فقهاى شيعه از قديم و جديد مىداند . وى در تقسيم اقوال ، تنها از دو قول يعنى وجوب تخييرى و حرمت ياد كرده و وجوب عينى را « قول ثالثى » مىداند كه « بعضى از متأخرين » آن را « احداث » كرده‌اند .
مقصود وى كسى جز شهيد ثانى نيست كه همراه « جمعى از اولاد و تلامذهء » خود اين رأى را مطرح كرده و حتى پيش از آن خودش هم در آثارش مانند شرح ارشاد ، شرح الفيه و شرح لمعه بر عقيدهء علماى سلف بوده است . بدين ترتيب وى تصريح مىكند كه « غرض از وضع اين رساله ، نفى اين قول محدث و بيان مخالفت آن است با اجماع اماميه با ذكر بعضى از مؤيدات و منبّهات » .
همان گونه كه گذشت اين رساله توسط دانشمند محترم جناب آقاى على اكبر زمانى نژاد تصحيح شده است . دقت ايشان در اين كار و آماده بودن آن سبب شد تا بنا را بر استفاده از

[1] دانشمندان خوانسار ، ص 211 - 212 ( از انتشارات كنگرهء آقا حسين خوانسارى ، قم ، 1378 ) در همانجا منابع و مطالب دربارهء شرح حال آقا جمال درج شده است .

681