تخييرى در محل منع است ؛ چنان كه ظاهر است .
ديگر آن چه را در باب فضايل نماز جمعه مذكور ساخته حق است ؛ امّا بشرطها و شروطها ، چنان كه در جهاد ؛ و اين خصوصيتى به نماز جمعه و جهاد ندارد ، بلكه در هر عبادتى از عبادات چنين است . و از اينجاست كه حضرت رضا عليه السّلام مطابق روايت عيون الاخبار در تصديق روايت من قال لا إله الا اللَّه وجبت له الجنة فرموده بشرطها و شروطها و أنا من شروطها ؛ [1] پس ترك سه نماز جمعه مثلا سبب مىشود خداى تعالى ختم بر دل بگزارد و دل را تيره سازد ، ليكن بعد از تحقق شرايط كه از آن جمله يكى حضور معصوم نافذ الحكم است . و لهذا در امالى صدوق و محاسن برقى چنين روايت شده از امام محمد باقر عليه السّلام كه فرموده : صلاة الجمعة فريضة و الاجتماع إليها فريضة مع الإمام ، فإن ترك رجل من غير علَّة ثلاث جمع فقد ترك ثلاث فرائض و لا يدع ثلاث فرائض من غير علَّة إلَّا منافق . [2] و در عقاب الاعمال صدوق نيز روايت شده از امام محمد باقر عليه السّلام كه فرموده : صلاة الجمعة فريضة مع الإمام فإن ترك من غير علَّة ثلث جمع فقد ترك ثلاث فرائض . [3] ديگر در باب اول گفته :
بعضى از فضلا رساله در وجوب عينى نماز جمعه نوشته و دويست حديث در آن رساله ايراد نموده و به اعتقاد او احاديث دلالت بر وجوب عينى نماز جمعه دارد ؛ انتهى .
گستاخى نباشد ! بالفرض اگر شخصى هزار حديث نقل كند كه هيچ يك ربطى به وجوب عينى نماز جمعه نداشته باشد ، و ادعا نمايد كه به اعتقاد من ، همهء اينها دلالت بر وجوب عينى دارد ، بر ديگران كجا حجّت مىشود . پس در اثبات اين چنين مطلبى غرض از اين قسم سخنان ، سواى عام فريبى ديگر چه مىتواند بود ؟
[ شرايط پيشنماز ] ديگر چون در باب پنجم مساهله ها در باب پيش نماز روايت شده تا به مرتبهء پيش نمازى يهود و نصارا در وقت ندانستگى ، [4] بنابراين چند حديث در اين مطلب مذكور مىشود . و از آن جمله در تهذيب در باب احكام الجماعة روايت شده از رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و إله كه فرموده : من أمّ

[1] عيون اخبار الرضا ، ج 2 ، ص 135
[2] الامالى ، ص 485 ؛ وسائل الشيعة ، ج 7 ، ص 297
[3] ثواب الاعمال ، ص 232
[4] اشاره به رواياتى كه روا مىشمرد انسان پشت سر كسى كه يهودى يا نصرانى است نماز بخواند در حالى كه نمىداند .

397