گذاشت و سبب استوار شدن مذهب تشيع در ايران شد .
با همهء اين احوال ، مىبايست در درجهء نخست وى را يك فقيه دانست ؛ فقيهى كه با نگارش اثر سترگ جامع المقاصد فى شرح القواعد قدم مهمى در پيشرفت فقه برداشت و مكتب فقهى خاص خويش را كه در پيوند با مكتب حله بود ، در آغاز عصر صفوى ، در ايران توسعه داد .
به علاوه آثار ديگرى ، هم در فقه و هم در عقايد نگاشت كه فهرستى از آنها را در اجازه‌اى كه در تاريخ 21 جمادى الثانيه 934 براى شيخ على بن عبد العالى ميسى ( استاد شهيد ثانى ) در بغداد نگاشته ، آورده است . [1] وى همچنين در اجازه‌اى كه در نهم رمضان سال 937 در شهر اصفهان براى قاضى صفى الدين عيسى نگاشته ، فهرستى از تأليفات خود را كه از آن جمله همين رسالهء نماز جمعه است ، ياد كرده است . [2] محقق كركى و نماز جمعه رسالهء نماز جمعه محقق ، كه آن را در سال 921 ق تأليف كرده است ، در عين اختصار ، رساله‌اى منظم ، مستدل ، نيرومند و روان است . وى از نظريهء وجوب تخييرى نماز جمعه دفاع مىكند و تلاش مىكند تا آن را به عنوان ديدگاهى كه علماى سلف شيعه به آن معتقد بوده‌اند ، ارائه دهد . وى در مقدمه ، با اشاره به اوج گرفتن پرسشهاى مردم دربارهء نماز جمعه اظهار مىدارد كه اين رساله را در پاسخ به حل اين معضل فقهى نگاشته است . راه حلى كه وى برگزيده ، تقريبا راه حلى ميانى است كه از برخى از آراء مكتب حله نيز مستفاد مىشود و آن اعتقاد به وجوب تخييرى است .
محتواى آراء ارائه شده در اين رساله با مضمون آنچه در جامع المقاصد فى شرح القواعد آمده است يكى است ، گرچه اين رساله ، رساله‌اى مستقل و منظم مىباشد . در تأثير اين رساله و ديدگاه هاى فقهى درج شده در جامع المقاصد ، همين بس كه به رغم بالا گرفتن اعتقاد شمارى از علماى نيمهء دوم عصر صفوى به وجوب عينى نماز جمعه ، نظريهء وجوب تخييرى اقامهء نماز جمعه در عصر غيبت ، همچنان موقعيت خود را به عنوان يك رأى متعلق به عصر اجتهاد ، حفظ كرده و تا به امروز حاكم بر ديدگاه هاى وجوب عينى ( مبتنى بر نگرش اخبارى ) و حرمت ( متعلق به گرايش اجتهادى افراطى ) در ميان مجتهدين و مراجع تقليد است . ما گزارش محتوايى رسالهء محقق را در بخشهاى مقدماتى آورده‌ايم و در اينجا تكرار

[1] بحار الانوار ، ج 105 ، ص 42
[2] همان ، ج 105 ، ص 79

104