مىطلبيد . صبح يك روز عزم و اراده الهى بدين امر تعلق گرفت و عمر چنين گفت :
چنانچه مىدانيد پيش از اين ، سخن از كتابت حديث مىگفتم ، ولى سپس متذكر شدم و ديدم كه در گذشته جمعى از اهل كتاب با وجود كتاب الهى به تاليف پرداختند آنگاه بدان رو كردند و كتاب خدا را فرو نهادند . ولى سوگند به خدا كه من هر گز كتاب خدا را با هيچ چيز نمىآميزم ، اين چنين بود كه از تصميم خود مبنى بر كتابت حديث صرف نظر كرد .
ابن سعد در « طبقات » مىگويد : عمر خواست سنن پيامبر را تدوين كند ، يك ماه از خدا كمك طلبيد ، و يك روز صبح تصميم خود را گرفت و چنين گفت : قومى را به ياد آوردم كه كتابى گرد آوردند ، سپس بدان رو كردند و كتاب خدا را فروهشتند .
هروى گويد : « صحابه و تابعين حديث را نمىنوشتند ، بلكه تنها به لفظ ادا مىكردند و در حافظه خود نگه مىداشتند . در اين دوره تنها كتاب صدقات و چند كتاب ديگر كه پس از جستجو به دست مىآيد نگاشته شده است تا اين كه با مرگ عالمان از تلف شدن احاديث به هراس افتادند ، در اينجا بود كه امير المؤمنين عمر بن عبد العزيز ، طى نامه اى ابو بكر حضرمى را فرمان داد كه در سنت پيامبر و عمر نظر كن و آن را كتابت نما ! » مالك در موطأ از محمد بن حسن به روايت از يحيى بن سعيد نقل مىكند كه : عمر بن عبد العزيز به ابو بكر محمد بن عمرو بن حزم چنين نوشت : در حديث و سنت پيامبر ( ص ) و احاديث عمر و نظير آن مراجعه كن ، و آن را براى من بنويس ، كه من از مندرس شدن علم و فوت عالمان بيمناكم .
ابن حجر در مقدمهء كتاب خود گويد : « آثار رسول الله ( ص ) در عصر صحابه و بزرگان تابعين ، در مجموعه اى مدوّن و مرتب نشده است ، و اين به دو جهت است : أولا : آنها در ابتداى مرحله قرار داشتند ، و چنانچه در صحيح مسلم مذكور است از كتابت حديث نهى شده بودند ، زيرا خوف اين مىرفت كه احاديث با قرآن كريم آميخته شود . و ثانيا : آنها از حافظه اى قوى برخوردار بودند و ذهنى سرشار داشتند ، چون غالبا از نعمت سواد بىبهره بودند . آنگاه در اواخر عصر تابعين ، تدوين آثار و اخبار شروع شد ، و دليلش هم اين بود كه عالمان به شهرهاى مختلف كوچ كرده بودند و از طرفى بدعتگذارى از ناحيهء خوارج و رافضىها و منكرين قضا و قدر رواج پيدا كرده بود ! » .
بديهى است كه چنانچه از سخن مزبور عمر بن خطاب ، در كلام سيوطى ، مخصوصا از

39