اين كلامش كه : « سپس به ياد آوردم قومى از اهل كتاب را كه با وجود كتاب خدا دست به تأليف زدند و اين موجب شد كه كتاب الهى را كنارى گذارند . » چنين استفاده مىشود كه او براى هميشه از كتابت حديث و سنت نهى كرده است ، هم در زمان خود و هم در ساير قرون ، چون آن را موجب آميخته شدن قرآن و حديث قلمداد مىكرده است .
واضح است اگر در جهت جمع احاديث و كتابت آن كوششى انجام نمىگرفت ، احكام دينى و علوم الهى همه رو به فنا مىنهاد ، در حالى كه هدف از بعثت پيامبر گرامى اسلام ( ص ) گسترش علم و احكام دينى و شرعى بوده است . بنا بر اين آيا ممكن است كه پس از يك يا چندين قرن ، سنت ، حديث و فقه پيامبر بدون هيچ كتابتى نزد مسلمين باقى مانده باشد ؟ هر گز . با اين كه مىدانيم در اسلام حفظ سنت و نگهدارى آن از مهمترين و عمده ترين وظايف عقلى و شرعى مسلمين است . زيرا شرايعى كه در قرآن ذكر شده ، تنها فشرده و خلاصه اى از همهء احكام دينى و مسائل شرعى و معارف الهى است ، و شناخت تفصيلى آن جز با مراجعهء به سنت نبوى ممكن نيست . بنا بر اين پاسدارى از اين مجموعهء گرانسنگ از با اهميتترين مسئوليتهاى مسلمين است ، و عدم ثبت و ضبط به نابودى و از دست رفتن آن خواهد انجاميد . به همين جهت در اوايل قرن دوم عمر بن عبد العزيز ، ابو بكر محمد بن عمرو بن حزم را فرمان به كتابت آن داده بود .
بسى مايه تعجب است كه عمر بن خطاب ، ترك كتابت حديث و فقه و سنت را به عزم و ارادهء الهى نسبت داده است ، با اين كه حسن اين كار بر كسى پوشيده نيست و چنانچه گفتيم امرى لازم و ضرورى است . از اينجا فهميده مىشود گويا در اين امر ، مسألهء ديگرى نقش داشته كه وى ابراز آن را مصلحت نمىديده است . اما آن چه ابن حجر نقل كرده است كه نوشتن سنت پيامبر ناگوارى دارد ، و اين احتمال مىرود كه قرآن و حديث به هم مخلوط شود ، اشكالى است كه جواب آن براى همه روشن است .
دليل ديگرى كه براى اين عمل ذكر كرده‌اند - و از جمله دارمى در مقدمهء كتاب سنن آورده است - قولى است كه به پيامبر ( ص ) نسبت داده‌اند . حضرت فرمود : « به جز قرآن چيزى از قول من ننويسيد ، و هر كس چيزى غير از قرآن از من نوشته است آن را محو و نابود كند » .
بر اين دليل نيز مناقشات و اشكالات واضحى وارد است ، چون آن چه به رسول خدا ( ص ) نسبت داده‌اند چيزى است كه نه تنها علما و دانشمندان ، بلكه حتى هيچ نادانى آن را

40