باشد . بعد از نپذيرفتن ايشان بيشتر مردم به آية الله ميرزا حبيب الله رشتى روى آوردند و كمتر به ميرزاى شيرازى مراجعه كردند ، ولى آيت الله شيخ حبيب الله رشتى كه در ميان عالمان و فقيهان درخشندگى خاصى داشت ، و به عقيدهء بعضى از صاحب نظران بعد از شيخ انصارى - اعلم علماى نجف - محسوب مىشد ، چون ميرزاى شيرازى را در تمام ابعاد و خصوصيات جامع و كامل مىديد ، او را به عنوان مرجع به عموم معرفى كرد . او مىگفت علت اين كه ميرزا را به عنوان مرجع و زعيم شيعيان برگزيدم نه به خاطر اين كه ايشان اعلم از من است ، بلكه از آن بابت است كه او را جامعتر از خود مىدانم .
به هر حال ، با تأييد ضمنى شيخ اعظم انصارى و آقا حسن نجمآبادى تهرانى و به شهادت صريح شيخ بزرگوار رشتى به جامعيت ميرزاى شيرازى ، وى بعد از وفات شيخ انصارى ، مرجع اكثريت شيعيان گرديد . و البته آن اقليتى كه بعد از فوت شيخ به تقليد آيت الله سيد حسين كوه كمره اى روى آورده بودند ، بعد از فوت وى ، در سال ( 1299 ه - . ق ) ، به ميرزا رجوع نمودند . و بدين شكل ، ايشان مرجع كل شيعيان جهان گرديد .
< فهرس الموضوعات > تعيين مرجع توسط ميرزاى شيرازى < / فهرس الموضوعات > تعيين مرجع توسط ميرزاى شيرازى ميرزاى شيرازى به مراتب علمى و تقواى آيت الله العظمى شيخ محمد طه نجف ، و آيت الله العظمى فقيه نوپرداز حاج آقا رضا همدانى ، آگاهى و شناخت كامل داشت . و بنا به نقل بعضى از بزرگان ، آنان را براى تصدى مرجعيت بعد از خودش شايسته مىدانست .
آيت الله شيخ على جواهرى ، بىاندازه با آيت الله العظمى شيخ محمد طه ارتباط داشت ، اما با اين وصف ، مردم را به حاج آقا رضا همدانى ارجاع مىداد . گر چه مرجعيت اينان فراگير و همگانى نشد ، اما گروهى از مردم مقلد آنان شدند .
< فهرس الموضوعات > ميرزا محمد تقى شيرازى و انتخاب مرجع < / فهرس الموضوعات > ميرزا محمد تقى شيرازى و انتخاب مرجع ميرزا محمد تقى شيرازى ، آيت الله حاج شيخ عبد الكريم حائرى مؤسس حوزه علميه قم را به عنوان اعلم بعد از خود در ايران ، و آيت الله سيد ابو الحسن اصفهانى را در عراق به عنوان مرجع پس از خود تعيين نمودند .
بدين گونه كه مقلدين ، همواره از ايشان سؤال مىكردند : مسائل احتياطى شما را به چه

316