إسم الكتاب : ادوار فقه و كيفيت بيان آن ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 505)

و القصار يكون يهوديا او نصرانيا و أنت تعلم انه يبول و لا يتوضأ ما تقول في عمله ؟ قال لا باس « ( تهذيب ، ج 2 ، ص 115 ) ابراهيم بن ابى محمود مىگويد به حضرت رضا عرض كردم خياط و رخت شويى است يهودى يا نصرانى و شما مىدانى كه آنها بول مىكنند و خود را نمىشويند چه مىفرماييد ؟ حضرت در پاسخ فرمود : مانعى نيست .
بيان استدلال چنين است كه خياط در طول دوختن لباس به طور قهرى نخ را تر كرده يا با دست مرطوب به كار مىپردازد و اگر در مورد خياط چنين نباشد شكى نيست كه شوينده لباس ( قصار ) لباسها را با دست مىشويد و آن را مىفشرد ، با اين وصف امام فرموده است كه اگر خياط و قصار از اهل كتاب باشند اشكالى ندارد . و اين سخن ملازمه دارد با طهارت ذاتى آنها ، چرا كه اگر ايشان نجس بودند مسلمان نمىتوانست لباس خود را براى شستشو به آنها بسپارد .
روايت پنجم : زكريا بن ابراهيم عن الصادق ( ع ) قال : قلت له : انى رجل من اهل الكتاب و انى اسلمت و بقى اهلى كلهم على النصرانية و انا معهم في بيت واحد لم افارقهم بعد فآكل من طعامهم ؟ فقال : لي ، ياكلون الخنزير ؟ فقلت : لا و لكنهم يشربون الخمر فقال لي كل معهم و اشرب « ( وسائل ، ج 16 ، باب 24 از ابواب اطعمه محرمه ) .
در اين روايت امام مىپرسد آيا آنان از گوشت خوك استفاده مىكنند ؟ آن مرد مىگويد خير . امام مىفرمايد پس هم غذا شدن با آنها اشكالى ندارد . اين بيان نشان مىدهد كه نجاست اهل كتاب ذاتى نيست و عارضى است .
نقد استدلال - ايرادى كه بر استدلال به اين حديث راه دارد اين است كه از ظاهر روايت چنين بر مىآيد كه استفادهء كتابى از شراب ، مانع مؤاكله با او نيست و مىتوان از ظرفهاى آنان نوشيد ولى اگر از گوشت خوك استفاده كنند نمىتوان با آنها هم غذا شد .
و معناى اين سخن فرق گذاردن ميان گوشت خوك و شراب است در حالى كه اين دو با هم فرقى ندارند . و چون روايت خلاف يك اصل مسلم مىباشد لذا نمىتوان به آن تكيه كرد .
در پاسخ اين ايراد مىتوان گفت : درست است كه ميان گوشت خوك و شراب در نجاست فرقى نيست ولى احتمال مىرود كه در آن عصر و در آن محيط خاص كه سائل زندگى مىكرده است ، اهل كتاب در ظرفهاى مخصوص شراب مىنوشيده‌اند كه با ديگر ظرفها مخلوط نبوده ولى گوشت خوك را در ظرفهاى عادى مىپخته‌اند . بدين جهت

158