1 - * ( « أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّباتُ وَطَعامُ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ حِلٌّ لَكُمْ وَطَعامُكُمْ حِلٌّ لَهُمْ » ) * ( مائده / 5 ) خداوند در اين آيه مىفرمايد : طعام اهل كتاب بر شما حلال است و طعام شما نيز بر آنها حلال مىباشد .
طعام واژه اى است كه شامل هر خوراكى مىشود ، چه حبوبات و غذاهايى كه نياز به پختن و مباشرت انسان در آماده سازى آنها دارد و چه آنهايى كه ندارد .
عالم لغوى ابو اسماعيل ثعالبى در كتاب فقه اللغه مىگويد : « السخينة طعام » و اين در حالى است كه سخينه نوعى غذا است كه از آرد و روغن و خرما تهيه مىشود .
لغوى ديگرى مىگويد : « ان الربيكة طعام » ربيكه خوراكى است كه از خرما و روغن و ماست آماده مىشود و گاهى بر آن آب مىريزند و سپس مورد استفاده قرار مىدهند .
معجم مقاييس اللغة مىگويد : « الطعام البر و ما يؤكل » .
در برخى از آيات قرآن واژه طعام به روشنى در مطلق خوراكيها به كار رفته است ، مانند :
* ( كُلُّ الطَّعامِ كانَ حِلاًّ لِبَنِي إِسْرائِيلَ ) * [1] * ( إِلَّا ما حَرَّمَ إِسْرائِيلُ عَلى نَفْسِه ) * ( آل عمران / 93 ) .
در تفسير اين آيه آمده است : ان يعقوب اصابه داء فى عرقه فنذر ان لا ياكل اللحم .
* ( مَا الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِه الرُّسُلُ وَأُمُّه صِدِّيقَةٌ كانا يَأْكُلانِ الطَّعامَ ) * ( مائده / 75 ) .
* ( وَيُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّه مِسْكِيناً وَيَتِيماً وَأَسِيراً ) * ( الانسان / 8 ) .
* ( « أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَطَعامُه مَتاعاً لَكُمْ وَلِلسَّيَّارَةِ » ) * ( مائده / 96 ) .
برخى از علماء لفظ طعام را در آيهء مورد استناد به معناى حبوبات گرفته‌اند و خواسته‌اند از استدلال به اين آيه بر طهارت كتابى مانع شوند . ولى سخن ايشان به دليل معناى لغوى و عرفى و آيات ديگر قرآن قابل اعتنا نيست ، به علاوه كه اگر منظور از طعام حبوبات مىبود ، فرقى ميان اهل كتاب و مشركان وجود نداشت . چرا كه از مشركان نيز مىتوان حبوبات را خريدارى كرد . بنا بر اين تخصيص موضوع به اهل كتاب بايد نظر به غير حبوبات داشته باشد . با اين وصف گروهى مدعى شده‌اند كه كلمه طعام به حبوبات انصراف دارد و نمىتوان از آن عموم را استفاده كرد .
در پاسخ اينان بايد گفت : أولا چنين انصرافى در كار نيست و ثانيا اگر انصراف بدوى

[1] كلمه « اسرا » در لغت عبرى يعنى بنده ، « إيل » يعنى خدا ، اسرائيل يعنى عبد اللَّه و مراد از او يعقوب است .

153