رياض المسائل مير سيد على ( طباطبايى ) تصنيف مىنمودم . . » [1] البته اين سخن هر گز از قدر و منزلت كتاب شريف و گرانقدر جواهر الكلام و نيز كتابهاى ارزشمند رسائل و مكاسب و كفايه نمىكاهد . بلكه منظور اين است : چون اين متون به عنوان متن آموزشى و كلاسيك تدوين نشده ، كارآيى لازم و گسترده را در پيشرفت دانشپژوهان به گونه مطلوب از نظر آموزشى ندارد . و بدين جهت بسيارند كسانى كه اين كتابها و كتابهاى در سطح پايين را سالها و سالها خوانده ولى هر گز به مرحله عالى از علم نرسيده و يا آن كه مجتهد نشده‌اند . و اين صرفا به دليل كاستى استعداد و درك آنان نبوده ، بلكه علت اين امر دو جهت دارد : اول - روند و شيوه تحصيل و متون درسى ، زمينه هموارى نداشته است . دوم - موانع روزمرهء زندگى و عمرهاى كوتاه آنان .
ضرورت تكامل و پيشرفت اگر از سخن قبل بگذريم و اين واقعيت را ناديده انگاريم كه كتابهاى مذكور و ديگر كتابهاى همانند آنها كه فاقد متد كلاسيك و سبك آموزشى است ، و فرض را بر اين بگذاريم كه اين كتابها به عنوان يك متن آموزشى تدوين يافته ، باز هم تغيير و تكامل آنها ضرورى است . زيرا اين كتابها در ظرف خاص زمانى و بر اساس نياز و رشد علمى و فرهنگى همان عصر و متناسب با گسترش مباحث علمى همان دوره و نيز مبتنى بر سبكها و شيوه‌هاى آموزشى دوران نويسندگان آن تدوين شده است و تحول و تكامل و پيشرفت بينشها و شيوه‌ها و پديد آمدن نيازها و شرايط جديد و طرح موضوعات و عناوين و اصطلاحات نوين ، ضرورت تحول و تكامل متون پيشين را مىطلبد .
درست است كه محتواى علمى و تحقيقى و مبانى اصولى غير قابل تغيير همواره ثابت بوده و بايد باشد و تكامل به معناى دست برداشتن از اصول مسلم نيست . ولى قالب بيان و پرداخت سخن و نوع موضوعات و عناوين طارى بر موضوعات از زمانى به زمان ديگر تصور مىيابد ، چنانكه تكامل در هر دانش ديگر چنين بوده و هست .

[1] با اين كه در اين كتاب رعايت اسلوب و موازين چاپى نشده بر اثر محتواى عميق و اخلاص زيادى كه نويسنده بزرگ آن داشته در مراكز علمى و پژوهشى جهان و نزد بزرگان و انديشمندان فقهى از اهميت بسزايى برخوردار شد . جزاه اللَّه عن الاسلام و اهله خير جزاء المحسنين .

459