6 - در مسألهء كيفيت تيمم قصه‌اى به عمّار منسوب شده ، كه به گفتهء صاحب جواهر تمام آن قصه در كتاب « مستطرفات السرائر » ابن ادريس مذكور مىباشد چون آن كتاب را اكنون در دسترس ندارم [1] قسمت زير را كه سيد بحر العلوم در كتاب رجال خود در ذيل ترجمهء حال عمار آورده در اينجا به عين عبارت او نقل مىكنيم :
« و قصهء عمار فى التيمّم مشهورة ، و هو و ان لم يصب فيها الا انه كان [ اصوب ] من عمر حيث ترك الصلاة لمّا اصابته الجنابة و لم يجد ماء . و اما عمّار فانه لمّا علم ان الصلاة لا تسقط بذلك راعى التسوية بين البدل و المبدل و ظن ان بدلية التيمم عن الغسل يقتضى الاستيعاب [2] : و هذا لعمري من انظار الفقهاء و دقائقهم بل من قواعدهم و ضوابطهم .
« و انما قال رسول الله صلَّى الله عليه و آله « أفلا فعلت هكذا ؟ » و مسح وجهه

[1] - اينك كه جلد اول اين تاليف براى چاپ آماده گرديده كتاب « السرائر » ابن ادريس نزدم حاضر است قصهء عمار را در قسمت « مستطرفات » در ذيل آن چه از « نوادر احمد بن محمد بن ابى نصر بزنطى صاحب حضرت رضا ع » استطراف كرده چنين آورده است « قال احمد : ذكر عبد اللَّه بن بكير عن زرارة عن ابى جعفر قال عمار بن ياسر لرسول اللَّه صلَّى اللَّه عليه و آله قال يا رسول اللَّه اجنبت الليلة و لم يكن عندى ماء قال كيف صنعت ؟ قال طرحت ثيابى و قمت على الصعيد فتمعّكت فيه فقال ( ص ) هكذا يصنع الحمار انما قال اللَّه عز و جل * ( فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً ) * فضرب بيده على الارض ثم ضرب إحداهما على الاخرى ثم مسح كفيه كل واحدة على - الاخرى فمسح باليسرى على اليمنى و اليمنى على اليسرى » .
[2] - ابو الفتوح رازى در ذيل آيهء تيمم ( آيهء 46 از سورهء النساء ) چنين آورده است : « و راوى خبر گويد كه مردى نزديك عمر آمد و او را پرسيد از كسى كه او را جنابت رسد و آب نيابد گفت : صبر كند تا آب يابد غسل كند و تا آب نيابد نماز نكند عمار ياسر حاضر بود او را گفت ياد ندارى كه ما با پيغمبر ( ص ) در فلان سفر بوديم مرا جنابت رسيد برفتم و خويشتن را در خاك بگردانيدم پس بيامدم و رسول را خبر دادم مرا گفت : يا عمار اين قدر كفايت بود ترا و دست در زمين زد و در روى ماليد و دگر باره در دستها و گفت : نگر تا دگر چنان نكنى »

51