تأليف يافته است . از جملهء آنها كتاب « احكام القرآن » تأليف ابى بكر احمد بن على رازى جصّاص حنفى ( متوفّى در سال سيصد و هفتاد 370 هجرى قمرى ) و كتاب « كنز العرفان فى فقه القرآن » تأليف فاضل مقداد و كتاب « زبدة البيان » تاليف محقق دقيق مولى احمد مشهور به مقدس اردبيلى از علماء مذهب شيعه ، مىباشد و فقيه را لازم است كه بر اين كتب اطلاع كامل پيدا كند تا بر آيات مربوط به احكام به خوبى وقوف يابد [1] .
در پايان اين قسمت بايد متذكر بود كه سوره ها و آياتى كه در مكَّه نزول يافته با آن چه در مدينه فرود آمده از جهاتى چند ميان آنها فرق است كه مىتوان از توجه به اين جهات تا اندازه‌اى آنها را از هم باز شناخت ، از جمله گفته‌اند : آيات مكَّى بطور اكثر كوتاه و آيات مدنى ، بيشتر ، بر خلاف آنها دراز و طولانى است و از اين رو با اين كه سوره هاى مدنى از يك ثلث مجموع قرآن اندكى افزونست شمارهء آياتش در حدود يك ربع مجموع آيات آن مىباشد .
ابن نديم در كتاب الفهرست خود در ذيل « باب ترتيب القرآن فى مصحف أبىّ بن كعب » كه از فضل بن شاذان نقل كرده چنين آورده است : « و جميع آيه هاى قرآن بقول ابىّ بن كعب شش هزار و دويست و ده آيه است و تمام سوره هاى قرآن بقول عطاء بن يسار صد و چهارده سوره و آيات آن شش هزار و صد و هفتاد آيه مىباشد و كلماتش هفتاد و هفت هزار و چهار صد و سى و سه كلمه و حروفش سيصد و بيست و سه هزار و پانزده حرف است و بقول عاصم جحدرى صد و سيزده سوره مىباشد . و تمام آيات قرآن مجيد به گفتهء يحيى بن حارث ذمارى شش هزار و دويست و بيست و شش آيه و حروفش سيصد و بيست و يك هزار و پانصد و سى حرف مىباشد . » .

[1] در جلد دوم اين كتاب ( ادوار فقه ) خلاصهء « كنز العرفان » و هم مواردى از تحقيقات و دقتهاى كتاب « زبدة البيان » آورده شده است و در حقيقت ، آن جلد كتابى است مشتمل بر آيات احكام به زبان پارسى

378