كه دارد بر سهو نبى مشتمل مىباشد سخن مىگوييم : پس بدان كه بيشتر از علماء از راه اشتهارى كه آن اخبار را ميان عامه مىباشد آنها را بر تقيّه حمل كرده‌اند . برخى از راه اختلافى كه ميان آنها موجود و مخالفتى كه با اصول مذهب در آنها مشهود است از حيث ترك پيغمبر ( ص ) نماز واجب را اگر چه بطور سهو باشد و خبر دادن او به كذب در قولش « كلّ ذلك لم يكن » بنا بروايت عامّه و عدم اعادهء نماز با اين كه در بين تكلَّم كرده و ، بحسب برخى از آن روايات ، با اين كه استدبار نموده و از قبله منحرف شده و از راه مخالفتى كه با موثقهء ابن بكير « . . ان النّبيّ ( ص ) لم يسجد لسهو قطَّ . . » دارد آنها را طرح كرده‌اند .
« و حمل آن اخبار بر اين كه آن سهو و نقص نماز بطور عمد بوده تا بدان وسيله به امّت آموخته شود يا براى مصالحى ديگر دور است و دور تر از آن حمل كلام قوم است ( لفظ نعم ، كه در جواب پيغمبر ( ص ) گفته‌اند ) بر اشاره .
علَّامه در كتاب « منتهى » و كتاب « تذكره » پس از ايراد خبرى كه عامه در قضيهء ذى اليدين از ابى هريره نقل كرده‌اند گفته است : اين خبر از چند راه مردود است :
« 1 - آن كه بر اثبات سهو در حق پيغمبر ( ص ) متضمن مىباشد و سهو پيغمبر ( ص ) چنان كه در كتابهاى كلامى خود بيان كرده‌ايم به حكم عقل محالست .
« 2 - اين كه ابو هريره چند سال پس از مرگ ذو اليدين به اسلام در آمده است چه ذو اليدين در جنگ بدر كشته شده و آن دو سال بعد از هجرت بوده و ابو هريره هفت سال بعد از هجرت اسلام اختيار كرده است . .
« 3 - آن كه در اين خبر چنين آمده كه ذو اليدين گفته است : « اقصرت الصّلاة أم نسيت يا رسول الله ؟ » و پيغمبر ( ص ) پاسخ داده است « كلّ ذلك لم يكن » و بروايتى ديگر پيغمبر ( ص ) گفته است : « انّما السّهو لكم » و بروايتى سيم گفته است : « لم انس و لم تقصر الصّلاة » .

340