شيخ كلينى ، به اسناد خود ، در فروع كافى ، رواياتى در اين باره آورده كه از آن جمله به دو طريق از حضرت صادق ( ع ) روايت كرده كه آن حضرت گفته است : « قال رسول الله ( ص ) : الخمر من خمسة : العصير من الكرم و النّقيع من الزّبيب و التّبع من العسل و المزر من الشّعير و النّبيذ من التّمر » .
ابو الفتوح ، در تفسير خود آورده است : « و رسول عليه السلام فرمود « إنّ من التّمر لخمرا و إن من العنب لخمرا و إنّ من الزّبيب لخمرا و إنّ من العسل لخمرا و إن من الحنطة لخمرا و إن من الشّعير لخمرا و إن من الذّرة لخمرا » گفت از خرما خمر بود . . الخ » در بارهء خمر آيات زير در قرآن مجيد نازل گشته و حكم فقهى آن ، بحسب اقتضاء زمان ، بموجب آنها ، در ظاهر ، ادوار و تحولاتى يافته تا در فرجام بر حرمت قطعى آن تصريح به عمل آمده است :
1 - آيهء 69 از سورهء النّحل * ( وَمِنْ ثَمَراتِ النَّخِيلِ وَالأَعْنابِ تَتَّخِذُونَ مِنْه سَكَراً وَرِزْقاً حَسَناً إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ) * .
اين آيه در مكه نزول يافته و به گفتهء بيشتر از مفسران بر اباحهء خمر دلالت دارد .
ابو الفتوح در ذيل اين آيه چنين آورده است : « قومى گفتند مراد به « سكر » خمر است و به « روزى نيكو » سركه است و دوشاب و خرما و مويز و آن چه حلالست از آن چه از خرما و انگور گيرند . گفت : از او خمر مىگيريد و روزى نيكو . و آنان كه اين قول گفتند ، گفتند : اين آيه پيش از تحريم خمر آمده است هنوز خمر حرام نبود براى آن كه نشايد كه خداى ، تعالى ، به حرام منت نهد . حرام ، محذور ( ظ : محظور ) و ممنوع باشد . . و اين قول كه گفتيم مراد از « سكر » خمر است قول عبد الله مسعود و عبد الله عمر و سعيد جبير و ابو رزين و ابراهيم و حسن و مجاهد و كلبى

270