محقق : در كتاب المعتبر ، در مسألهء قصر نماز ، اين مفاد را آورده است « علماء ما گفته‌اند : قصر در نماز و روزه عزيمت است . ابو حنيفه گفته است : در نماز عزيمت است نه در روزه . شافعى گفته است : در نماز و هم در روزه مخيّر است . مالك گفته :
در قصر نماز دو روايت است كه اشهر آنها تخيير مىباشد چه از عائشه روايت شده كه گفته است « سافرت مع رسول الله فافطر و صمت فاخبرت رسول الله قال احسنت » و عطاء از عائشه روايت كرده كه گفته است « انّ رسول الله كان يتمّ فى السّفر و يقصر [1] » انس گفته است : اصحاب پيغمبر ( ص ) مسافرت مىكردند پس برخى اتمام و برخى قصر مىكردند پس برخى روزه مىداشت و بعضى ديگر افطار مىكرد و هيچ يك بر ديگرى عيب نمىگرفت .
« دليل علماء ما اجماع است بر اين كه فرض سفر دو ركعت است پس زائد بر آن حرام مىباشد چنان كه اگر كسى نماز صبح را چهار ركعت بخواند . از ابن عمر از چگونگى نماز در سفر سؤال شده گفته است « ركعتان فمن خالف السنة كفر » ابن عباس گفته است : « من صلَّى فى السفر اربعا كان كمن صلَّى فى الحضر ركعتين » از طريق اصحاب هم روايت عبد الله بن سنان . . » آنگاه پس از نقل دو روايت از طريق اصحاب چنين افاده كرده است « امّا بودن افطار عزيمت در روزه پس بدليل * ( فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْه وَمَنْ كانَ مَرِيضاً أَوْ عَلى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ) * پس بر حاضر روزه را و بر مسافر قضا را واجب كرده است و « تفصيل » ، قاطع شركت و « اضمار » بر خلاف اصل است و چون روزه بر حاضر

[1] - از لحاظ تاريخى ، اتمام پيغمبر ( ص ) را در جايى نديده‌ام ليكن در بارهء قصر از جمله مواردى كه تصريح به عمل پيغمبر ( ص ) به آن شده كلام طبرى است در ذيل وقائع فتح مكه در سال هشتم به اين عبارت ( به اسنادش از زهرى از عبيد اللَّه بن عبد اللَّه بن عتبة بن مسعود كه او گفته است ) : « اقام رسول اللَّه ( ص ) بمكة بعد فتحها خمس عشرة ليلة يقصر الصلاة » قال ابن اسحاق « و كان فتح مكة لعشر ليال بقين من شهر رمضان سنة ثمانية » .

176