در اوائل سال اول هجرت ، كه به گفتهء برخى روز دوازدهم ربيع الثانى و بنقل مجلسى از « المنتقى » يك ماه پس از ورود پيغمبر ( ص ) به مدينه ( ممكن است همان دوازدهم ربيع الثانى مراد باشد ) بوده چنان كه گفته است « و فى هذه السنة زيد فى صلاة الحضر و كان صلاة الحضر و السفر ركعتين غير المغرب و ذلك بعد مقدم رسول الله ( ص ) المدينة به شهر » و باز بنقل مجلسى از تاريخ نسوى كه « قال النسوي فى تاريخه اوّل صلاة صلَّاها فى المدينة صلاة العصر لمّا نزل على ابى ايوب فلمّا اتى لهجرته شهر و ايّام تمّت صلاة المقيم » يك ماه و چند روز پس از ورود حضرت بر نماز ظهر و عصر و عشاء در حضر دو ركعت افزوده شد ليكن در سفر به حال پيش مانده و براى مسافر بر همان دو ركعت پيش اقتصار گرديده است .
دشتكى چنين گفته است : و هم در سال اول از هجرت بعد از قدوم آن حضرت به يك ماه در نماز حضر افزودند و حال چنان بوده كه پيش از آن نمازها دو ركعت دو ركعت فرض شده بود و چون سال اول هجرت شد در نماز پيشين و پسين و خفتن دو ركعت زياد كردند و نماز صبح و شام تغيير نيافت . » مقريزى در « امتاع الاسماع » چنين آورده است « و نزل تمام الصلاة اربعا بعد شهر من مقدم رسول الله ( ص ) المدينة فتمت صلاة المقيم اربعا بعد ما كانت ركعتين و اقرت صلاة المسافر ركعتين » .
ابو الفتوح رازى در ذيل آيهء 102 از سورهء النساء * ( وَإِذا ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُناحٌ أَنْ تَقْصُرُوا ) * پس از اين كه گفته است : « و بدان كه ظاهر آيت چنين مىنمايد كه قصر در نماز روا نبود الَّا با خوف و خلاف نيست كه اگر خوف باشد يا نباشد در نماز سفر ، قصر بايد كردن و خوف شرط نيست در قصر نماز . . و نيز ظاهر آيت آن است كه مرد مسافر ؛ مخير است در قصر نماز و به نزديك ما و بيشتر فقهاء آنست كه مسافر مخيّر نيست بين القصر و الاتمام بل چون سفر به شرائط خود بود واجبست او را كه قصر كند و مذهب شافعى آنست كه مسافر مخيّر است اگر خواهد قصر كند و اگر خواهد اتمام و اتمام اولىتر باشد و القصر رخصة » چنين گفته است : « عبد الله عباس گفت : اول نمازى كه در او قصر فرمودند نماز ديگر بود به عسفان در غزاة ذى أنمار . . »

139